Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

me invitó a comer

  • 1 me invitó a comer y todo

    me invitó a comer y todo
    er/sie hat mich sogar zum Essen eingeladen

    Diccionario Español-Alemán > me invitó a comer y todo

  • 2 treat

    tri:t
    1. verb
    1) (to deal with, or behave towards (a thing or person), in a certain manner: The soldiers treated me very well; The police are treating his death as a case of murder.) tratar
    2) (to try to cure (a person or disease, injury etc): They treated her for a broken leg.) tratar
    3) (to put (something) through a process: The woodwork has been treated with a new chemical.) tratar
    4) (to buy (a meal, present etc) for (someone): I'll treat you to lunch; She treated herself to a new hat.) invitar, convidar
    5) (to write or speak about; to discuss.) tratar (de)

    2. noun
    (something that gives pleasure, eg an arranged outing, or some special food: He took them to the theatre as a treat.) regalo
    treat1 n cosa especial / lujo / regalo
    they took her to the zoo as a treat como algo especial, la llevaron al zoo
    treat2 vb
    1. tratar
    2. invitar
    3. darse el gusto / permitirse el lujo
    tr[triːt]
    1 (meal, drink) convite nombre masculino
    2 (present) regalo
    1 (act, behave towards) tratar
    why don't you treat me like an adult? ¿por qué no me tratas como a un adulto?
    2 (subject) tratar
    3 (consider, regard) tomar(se)
    4 (invite) convidar, invitar; (give) regalar; (spoil oneself) permitirse el lujo, darse el gusto
    5 SMALLMEDICINE/SMALL (condition) tratar, curar; (person) atender
    6 SMALLTECHNICAL/SMALL (wood, worm, etc) tratar ( with, con)
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    to treat somebody like dirt despreciar a alguien
    to work a treat funcionar a las mil maravillas
    treat ['tri:t] vt
    1) deal with: tratar (un asunto)
    the article treats of poverty: el artículo trata de la pobreza
    2) handle: tratar (a una persona), manejar (un objeto)
    to treat something as a joke: tomar(se) algo a broma
    3) invite: invitar, convidar
    he treated me to a meal: me invitó a comer
    4) : tratar, atender (en medicina)
    5) process: tratar
    to treat sewage: tratar las aguas negras
    : gusto m, placer m
    it was a treat to see you: fue un placer verte
    it's my treat: yo invito
    v.
    convidar v.
    curar v.
    guarecer v.
    medicinar v.
    propinar v.
    regalar v.
    tratar v.
    n.
    convidada s.f.
    convidado s.m.
    convite s.m.
    obsequio s.m.
    regalo s.m.

    I triːt
    1) (+ adv compl)
    a) ( behave toward) \<\<person/animal\>\> tratar

    how's life been treating you? — (colloq) ¿cómo te trata la vida? (fam)

    b) (use, handle) \<\<tool/vehicle\>\> tratar
    c) (regard, consider)

    to treat something with suspicion — ver* algo con sospecha

    2) ( process) \<\<wood/fabric/sewage\>\> tratar
    3) ( deal with) (frml) \<\<subject\>\> tratar
    4) ( Med) \<\<patient/disease\>\> tratar
    5) ( entertain)

    to treat somebody TO something: may I treat you to lunch? ¿te puedo invitar a comer?; why don't you treat yourself to a new dress? ¿por qué no te das un gusto y te compras un vestido nuevo?; we were treated to a performance of traditional dancing — nos ofrecieron un espectáculo de bailes folklóricos


    II
    noun gusto m

    I bought myself an ice cream as o for a treat — me compré un helado para darme (un) gusto

    this is my treat — invito or pago yo

    to come on/go down a treat — (BrE colloq)

    to work a treatsalir* a las mil maravillas

    [triːt]
    1. N
    1) (=something special)

    a birthday/Christmas treat — un regalo de cumpleaños/Navidad

    as or for a (special) treat — como algo (muy) especial

    to give sb a treat — obsequiar a algn con algo especial

    viewers are in for a treat this weekend — los televidentes se llevarán una agradable sorpresa este fin de semana

    the trip to the cinema was an unexpected treat — fue una agradable sorpresa que me llevara al cine

    2) (=offer to pay)

    "I'll pay" - "no, this is my treat" — -yo pago -no, invito yo

    Dutch 4.
    3) (=pleasure) placer m, gusto m

    it was a treat to see him happy againera un placer or daba gusto volver a verle feliz

    4)

    a treat * (as adv) (Brit)

    the garden is coming on a treat — el jardín va de maravilla *

    this wine goes down a treat — este vino sienta de maravilla *

    take this powder for a headache, it works a treat — tómate estos polvos para el dolor de cabeza, hacen milagros or son mano de santo *

    2. VT
    1) (=behave towards) [+ person, animal] tratar; (=handle) [+ object] manejar

    we were treated with respect/contempt — nos trataron con respeto/desprecio

    to treat sb well/badly — tratar bien/mal a algn

    the chemical should be treated with cautioneste producto químico debería manejarse con cuidado

    to treat sb like a childtratar a algn como a un niño

    how's life treating you these days? — ¿cómo te va la vida últimamente?

    - treat sb like dirt
    2) (=consider, view) tratar

    his statements should be treated with cautionhay que tomar sus declaraciones con cautela

    to treat sth as a joketomarse algo a risa

    this is not a subject that should be treated lightlyeste no es un asunto para ser tratado a la ligera

    3) (=deal with) [+ subject] tratar
    4) (=invite) invitar

    to treat sb to sth — invitar or convidar a algn a algo

    she was always treating him to ice creamsiempre le invitaba or convidaba a un helado, siempre le estaba comprando helados

    he treated us to a monologue on the virtues of abstinenceiro nos soltó un monólogo sobre las virtudes de la abstinencia

    to treat o.s to sth — darse el gusto or permitirse el lujo de (hacer) algo

    we treated ourselves to a meal outnos dimos el gusto or nos permitimos el lujo de comer fuera

    go on - treat yourself! — ¡venga, date el gusto or el lujo!

    5) (Med) [+ patient] tratar, atender; [+ illness] tratar

    which doctor is treating you? — ¿qué médico te atiende or trata?

    6) (=process) [+ wood, crops, sewage] tratar
    3. VI
    frm
    1) (=negotiate)
    2) (=deal with)

    to treat of sth[author] tratar algo; [book, article] versar sobre algo

    * * *

    I [triːt]
    1) (+ adv compl)
    a) ( behave toward) \<\<person/animal\>\> tratar

    how's life been treating you? — (colloq) ¿cómo te trata la vida? (fam)

    b) (use, handle) \<\<tool/vehicle\>\> tratar
    c) (regard, consider)

    to treat something with suspicion — ver* algo con sospecha

    2) ( process) \<\<wood/fabric/sewage\>\> tratar
    3) ( deal with) (frml) \<\<subject\>\> tratar
    4) ( Med) \<\<patient/disease\>\> tratar
    5) ( entertain)

    to treat somebody TO something: may I treat you to lunch? ¿te puedo invitar a comer?; why don't you treat yourself to a new dress? ¿por qué no te das un gusto y te compras un vestido nuevo?; we were treated to a performance of traditional dancing — nos ofrecieron un espectáculo de bailes folklóricos


    II
    noun gusto m

    I bought myself an ice cream as o for a treat — me compré un helado para darme (un) gusto

    this is my treat — invito or pago yo

    to come on/go down a treat — (BrE colloq)

    to work a treatsalir* a las mil maravillas

    English-spanish dictionary > treat

  • 3 invite

    1) (to ask (a person) politely to come (eg to one's house, to a party etc): They have invited us to dinner tomorrow.) invitar
    2) (to ask (a person) politely to do something: He was invited to speak at the meeting.) pedir
    3) (to ask for (another person's suggestions etc): He invited proposals from members of the society.) pedir
    - inviting
    invite vb invitar
    tr[ (vb) ɪn'vaɪt; (n) 'ɪnvaɪt]
    1 (guest etc) invitar, convidar; (candidate, participant) pedir, invitar
    have they invited you to their wedding? ¿te han invitado a su boda?
    we've been invited for/to dinner nos han invitado a cenar
    2 (comment, suggestion, etc) solicitar
    3 (criticism, disaster, etc) provocar, incitar
    if you leave the window open, you're just inviting trouble si dejas la ventana abierta, te estás buscando problemas
    1 familiar invitación nombre femenino
    invite [ɪn'vaɪt] vt, - vited ; - viting
    1) attract: atraer, tentar
    a book that invites interest: un libro que atrae el interés
    2) provoke: provocar, buscar
    to invite trouble: buscarse problemas
    3) ask: invitar
    we invited them for dinner: los invitamos acenar
    4) solicit: solicitar, buscar (preguntas, comentarios, etc.)
    v.
    brindar v.
    convidar v.
    invitar v.

    I ɪn'vaɪt
    1)

    I've invited her to o for dinner — la he invitado a cenar

    to invite somebody in/out — invitar a alguien a pasar/a salir

    to invite somebody to + INF — invitar a alguien a + inf or a que (+ subj)

    2)

    to invite somebody to + INF — invitar a alguien a + inf or a que (+ subj)

    b) ( call for) (frml)

    to invite tenders for a new airportllamar a un concurso or llamar a licitación para la construcción de un nuevo aeropuerto

    3) ( encourage)

    II 'ɪnvaɪt
    noun (colloq) invitación f
    1. [ɪn'vaɪt]
    VT
    1) [+ person] invitar; (esp to important celebration) convidar

    to invite sb to dinner/lunch — invitar a algn a cenar/almorzar

    to invite sb in/up — invitar a algn a pasar/subir

    2) (=request) [+ opinions] pedir; (more frm) solicitar

    they are inviting applications for the post of... — han abierto el plazo para recibir solicitudes para el puesto de...

    3) (=provoke) [+ discussion, ridicule] provocar
    2.
    N
    * ['ɪnvaɪt] invitación f
    * * *

    I [ɪn'vaɪt]
    1)

    I've invited her to o for dinner — la he invitado a cenar

    to invite somebody in/out — invitar a alguien a pasar/a salir

    to invite somebody to + INF — invitar a alguien a + inf or a que (+ subj)

    2)

    to invite somebody to + INF — invitar a alguien a + inf or a que (+ subj)

    b) ( call for) (frml)

    to invite tenders for a new airportllamar a un concurso or llamar a licitación para la construcción de un nuevo aeropuerto

    3) ( encourage)

    II ['ɪnvaɪt]
    noun (colloq) invitación f

    English-spanish dictionary > invite

  • 4 todo

    1. 'tođo m 2. 'tođo adj
    1) ganz, gesamt, sämtlich

    todo el mundo — alle Welt/jeder/die ganze Welt

    2)

    todos — jeder, alle

    ( femenino toda) adjetivo
    1. [sin excepción] alle(s)
    2. [entero] ganz
    4. (gen sing) [cualquier] alle
    5. (gen enfático) [auténtico] ganz
    ————————
    ( femenino toda) pronombre
    1. [todas las cosas] alles
    come de todo er/sie isst alles
    2. (gen pl) [todas las personas] alle
    ————————
    sustantivo masculino
    ————————
    adverbio
    ————————
    ante todo locución adverbial
    ————————
    del todo locución adverbial
    ————————
    después de todo locución adverbial
    ————————
    de todas todas locución adverbial
    ————————
    sobre todo locución adverbial
    ————————
    todo terreno sustantivo masculino
    todo1
    todo1 ['toðo]
    alles; todo lo que [ oder cuanto]... alles, was...; (o) todo o nada (entweder) alles oder nichts; ante [ oder sobre] todo vor allem; antes que todo zuallererst; después de todo (familiar) letztendlich; en todo y por todo in jeder Hinsicht; y todo sogar; me invitó a comer y todo er/sie hat mich sogar zum Essen eingeladen
    (familiar) ganz, völlig
    num1num (la totalidad) Ganze(s) neutro; del todo ganz und gar; no del todo nicht ganz; jugarse el todo por el todo aufs Ganze gehen; ser el todo die Hauptperson sein
    num2num (de charada) Lösungswort neutro
    ————————
    todo2
    todo2 , -a ['toðo, -a]
    num1num (entero) ganz; toda la familia die ganze Familie; toda España ganz Spanien; a toda prisa in aller Eile
    num2num (cada) jede(r, s); a toda costa um jeden Preis; toda precaución es poca man kann nicht vorsichtig genug sein
    num3num plural alle; día de Todos los Santos Allerheiligen neutro; todos los niños alle Kinder; todos y cada uno alle samt und sonders; a todas horas zu jeder Tages- und Nachtzeit; en todas partes überall; de todos modos auf alle Fälle; de todas todas so oder so
    num4num (intensificación) su cara es toda nariz sein/ihr Gesicht besteht nur aus Nase; ser todo nervios ein einziges Nervenbündel sein

    Diccionario Español-Alemán > todo

  • 5 nomás

    adv.
    just.
    prep.
    as soon as.
    * * *
    ADV LAm [gen] just; (=tan solo) only
    más 1., 5), a)
    * * *
    1) (AmL)

    démelo así nomás, sin envolver — don't bother wrapping it, I'll take it as it is

    vive aquí nomás, a dos cuadras — she lives just two blocks away from here

    2)

    nomás (que) — (Col, Méx fam) as soon as

    * * *
    1) (AmL)

    démelo así nomás, sin envolver — don't bother wrapping it, I'll take it as it is

    vive aquí nomás, a dos cuadras — she lives just two blocks away from here

    2)

    nomás (que) — (Col, Méx fam) as soon as

    * * *
    A
    ( AmL): pase nomás come on in
    démelo así nomás, sin envolver don't bother wrapping it, I'll take it as it is
    no lo vas a convencer así nomás you're not going to convince him as easily as that
    vive aquí nomás, a dos cuadras she lives just two blocks away from here
    déjelo aquí nomás just leave it here
    aquí nomás está la puerta the door's right here
    lo dijo por molestar nomás she only said it to be difficult
    ayer nomás lo vi I saw him only yesterday
    ahora nomás viene Teresa Teresa's just coming, Teresa will be here any minute now
    nomás de imaginármelo me pongo a temblar I tremble just to think about it, I tremble at the mere thought of it
    faltan dos días nomás there are just o only two days to go
    B
    nomás (que) (Col, Méx fam); as soon as
    nomás (que) tenga dinero te invito a comer as soon as I have some money, I'll buy you lunch
    * * *

    Multiple Entries:
    no más    
    nomás
    nomás adverbio
    a) (AmL):


    no lo vas a convencer así nomás you're not going to convince him as easily as that;
    déjelo aquí nomás just leave it here;
    lo dijo por molestar nomás she only said it to be difficult
    b)

    nomás (que) (Col, Méx fam) as soon as;

    nomás (que) tenga dinero as soon as I have some money
    ' nomás' also found in these entries:
    Spanish:
    ahí
    - así
    - más
    English:
    go
    - just
    * * *
    nomás adv
    1. Am [solamente] just;
    estaba aquí nomás descansando I was just having a rest here;
    hasta allí nomás that far and no further;
    nomás lo hizo por molestar she only did it to be difficult
    2. Am [mismo]
    así nomás just like that;
    déjelo ahí nomás just leave it there
    3. Am [como muletilla]
    ¡pase nomás! come right in!;
    ¿me presta su teléfono? – llame nomás can I borrow your phone? – be my guest;
    ¿hay algo de comer? – sírvase nomás is there anything to eat? – go ahead and help yourself
    4. Méx
    nomás que [tan pronto como] as soon as;
    nomás que acabe te llamaré I'll call you as soon as I finish
    * * *
    adv L.Am.
    1 just, only;
    llévaselo nomás just take it away;
    siga nomás just carry on
    :
    nomás lo vio, echó a llorar as soon as she saw him she started to cry;
    nomás llegue, te avisaré as soon as he arrives, I’ll let you know
    * * *
    nomás adv
    : only, just
    lo hice nomás porque sí: I did it just because
    nomás de recordarlo me enojo: I get angry just remembering it
    nomás faltan dos semanas para Navidad: there are only two weeks left till Christmas

    Spanish-English dictionary > nomás

  • 6 y todo

    estaba tan contento que me invitó a comer y todo — он был так доволен, что даже пригласил меня на обед
    este abrigo, viejo y todo, me hace su papel — это пальто, хотя и старое, ещё мне послужит

    БИРС > y todo

  • 7 y todo

    estaba tan contento que me invitó a comer y todo — он был так доволен, что даже пригласил меня на обед

    este abrigo, viejo y todo, me hace su papel — это пальто, хотя и старое, ещё мне послужит

    Universal diccionario español-ruso > y todo

  • 8 cumplir

    v.
    1 to do, to carry out, to perform.
    los candidatos deben cumplir los siguientes requisitos the candidates shall meet o satisfy the following requirements
    2 to keep (promesa).
    cumplió su deseo de subir al Aconcagua she fulfilled her wish of climbing the Aconcagua
    Ella cumple la ley She obeys the law.
    3 to reach (años).
    mañana cumplo 20 años I'm 20 o it's my 20th birthday tomorrow
    cumple años la próxima semana it's her birthday next week, she has her birthday next week
    ¡que cumplas muchos más! many happy returns!
    4 to serve (condena).
    5 to expire.
    6 to do one's duty.
    cumplir con alguien to do one's duty by somebody
    para o por cumplir out of politeness
    cumplir con el deber to do one's duty
    cumplir con la palabra to keep one's word
    7 to comply.
    este producto no cumple con la normativa europea this product doesn't comply with o meet European standards
    8 to fulfill, to carry out, to accomplish, to achieve.
    Ella cumple sus obligaciones She fulfills her duties.
    9 to do one's job, to comply.
    Ella cumple siempre She does her job always.
    10 to reach the age of, to get to the age of, to reach, to be.
    Ella cumplió cinco años She got to the age of five years.
    * * *
    1 (orden) to carry out; (deseo) to fulfil (US fulfill); (deber) to do
    2 (promesa) to keep
    3 DERECHO (ley) to observe, abide by; (pena) to serve
    4 (años) to be, turn
    ¡que cumplas muchos más! many happy returns!
    5 (satisfacer) to do, carry out, fulfil (US fulfill)
    1 (plazo) to expire, end
    2 (deuda, pago) to fall due
    1 (realizarse) to be fulfilled, come true
    2 (fecha) to be
    \
    cumplir con alguien to keep one's promise to somebody
    cumplir con el deber to do one's duty
    cumplir con la Iglesia to fulfil (US fulfill) one's religious obligations
    cumplir con la ley to abide by the law
    cumplir con las obligaciones to fulfil (US fulfill) one's obligations
    cumplir con su palabra to keep one's word
    para cumplir / por cumplir as a formality
    * * *
    verb
    1) to accomplish, carry out
    2) fulfill, comply with
    * * *
    1. VT
    1) (=llevar a cabo) [+ amenaza] to carry out; [+ promesa] to keep; [+ objetivo, sueño] to achieve; [+ ambición] to fulfil, fulfill (EEUU), achieve; [+ papel] to play

    la cárcel no cumple su función preventiva — prison is failing to fulfil its role as o failing to act as a deterrent

    los parques naturales cumplen la función de proteger nuestro patrimonio natural — nature reserves serve to protect our natural heritage

    cumplió su palabra de aumentarnos el sueldo — he kept his promise to give us a pay rise

    2) (=obedecer) [+ ley, norma, sentencia] to observe, obey; [+ orden] to carry out, obey

    hacer cumplir la ley/un acuerdo — to enforce the law/an agreement

    3) (=alcanzar) [+ condición, requisito] to comply with, fulfil, fulfill (EEUU), meet
    4) (=realizar) [+ condena, pena] to serve; [+ servicio militar] to do, complete

    tiene el servicio militar cumplidohe has done o completed his military service

    5) [con periodos de tiempo]
    a) [+ años]

    hoy cumple ocho años — she's eight today, it's her eighth birthday today

    cuando cumplas los 21 años — when you're 21, when you reach the age of 21

    ¿cuántos años va a cumplir? — how old is he going to be?

    ¡que cumplas muchos más! — many happy returns!

    b) [+ aniversario, días]
    6) (Naipes) [+ contrato] to make
    2. VI
    1) (=terminar) [plazo] to end, expire; [pago] to fall due
    2) (=hacer lo correcto) to do one's duty

    mi marido no cumple en la camahum my husband isn't performing (in bed)

    prepárales una sopita y con eso cumples — just make them a bit of soup, that's as much as can be expected of you

    3)

    cumplir con[+ compromiso, acuerdo] to honour, honor (EEUU); [+ ley] to observe, obey; [+ condición, requisito, criterio] to fulfil, fulfill (EEUU), comply with, meet

    4)
    5) frm (=corresponder)

    lo he recibido dos veces, con la amabilidad que me cumple — I've received him twice, with the friendliness that is expected of me

    6) (Mil) to finish one's military service
    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( ejecutar) < orden> to carry out; < ley> to obey
    b) <promesa/palabra> to keep; < compromiso> to honor*, fulfill*; <obligación/contrato> to fulfill*
    c) ( alcanzar) <objetivo/ambición> to achieve
    d) ( desempeñar) < papel> to perform, fulfill*
    2) <condena/sentencia> to serve; < servicio militar> to do
    3) <años/meses>

    mañana cumple 20 añosshe'll be o she's 20 tomorrow

    ¿cuándo cumples años? — when's your birthday?

    mañana cumplimos 20 años de casados — (AmL) tomorrow we'll have been married 20 years

    2.
    1)
    a)

    cumplir con algo con obligación to fulfill* something, satisfy something; con tarea to carry out something; con trámite to comply with something; con requisito/condición to fulfill* something

    cumple con su trabajo/deber — he does his job/duty

    lo invité a comer, creo que cumplí — I took him out for lunch, so I think I've done my duty o (colloq) my bit

    2) (en 3a pers) (frml) ( corresponder)

    me/nos cumple informarle que... — (Corresp) I am/we are writing to inform you that... (frml)

    3.
    cumplirse v pron
    1) deseo/predicción to come true; ambición to be realized, be fulfilled
    * * *
    = abide by, be due, fulfil [fulfill, -USA], satisfy, make + good, uphold.
    Nota: Verbo irregular: pasado y participio upheld.
    Ex. Any library coming into OCLC has to agree to abide by those standards.
    Ex. The date due calculated by the circulation programs is always checked against the list of dates the library is closed to ensure that a document is not due when it cannot be returned.
    Ex. We can only depend upon a rectangular building to fulfil this if it has a small floor area.
    Ex. This will satisfy the second objective of an author catalogue, in that it becomes easy to review the extent of a library's collection of works by a specific author.
    Ex. The British Library has announced a wide ranging programme using digital and networking technologies to make good its commitment to expedite access to its unparalleled collections.
    Ex. It's about time that we go back to these principles and make sure that the quality of cataloging is upheld.
    ----
    * al cumplir la fecha = at term.
    * cumplir con = comply (with), conform to.
    * cumplir con la responsabilidad de Uno = do + Posesivo + share.
    * cumplir (con) lo convenido = fill + Posesivo + agreement.
    * cumplir (con) lo prometido = deliver + the goods, come up with + the goods, keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) + Posesivo + palabra = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) + Posesivo + promesa = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) un acuerdo = honour + commitment, honour + agreement, fill + Posesivo + agreement.
    * cumplir con una obligación = live up to + Posesivo + obligation, fulfil + obligation, honour + obligation.
    * cumplir (con) un compromiso = live up to + commitment.
    * cumplir (con) un criterio = meet + standard.
    * cumplir (con) un deber = discharge + duty.
    * cumplir (con) un plazo = meet + deadline, comply with + deadline.
    * cumplir con un principio = comport with + principle.
    * cumplir el turno de Uno en = take + Posesivo + turn at.
    * cumplir la condición de la búsqueda = match + request specification.
    * cumplir la ley = observe + the law.
    * cumplir la palabra = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir las condiciones para = be eligible for.
    * cumplir las expectativas = come up to + expectations.
    * cumplir las normas = abide by + rules and regulations.
    * cumplir lo que se dice = live up to + Posesivo + claim.
    * cumplir los requisitos = come up to + requirements.
    * cumplir los requisitos para = be eligible for.
    * cumplir + Posesivo + responsabilidad = carry out + Posesivo + responsibility.
    * cumplirse = hold + true, hold.
    * cumplir una condena = serve + time, serve + sentence.
    * cumplir una condición = meet + condition, satisfy + condition, fill + requirement.
    * cumplir una función = fulfil + function.
    * cumplir una misión = accomplish + mission.
    * cumplir una política = uphold + policy.
    * cumplir una promesa = fulfil + promise, live up to + Posesivo + promise, keep + Posesivo + promise.
    * cumplir una regla = observe + rule, comply with + rule.
    * cumplir una responsabilidad = accomplish + responsibility.
    * cumplir una sentencia = serve + sentence.
    * cumplir una tarea = accomplish + task.
    * cumplir un enunciado lógico de búsqueda = satisfy + logic statement.
    * cumplir un objetivo = fulfil + goal, meet + objective, meet + purpose, satisfy + purpose, serve + function, serve + purpose, meet + target, fulfil + objective.
    * cumplir un requisito = match + criterion, meet + criterion, meet + specification, satisfy + requirement, fill + requirement.
    * hacer cumplir = uphold.
    * hacer cumplir la disciplina = enforce + discipline.
    * hacer cumplir la legislación = enforce + legislation.
    * hacer cumplir la ley = law enforcement, enforce + law, legal enforcement.
    * hacer cumplir una norma = enforce + standard.
    * hacer cumplir una política = uphold + policy.
    * hacer cumplir unas normas = enforce + policy.
    * no cumplir = fall + short of, welsh on.
    * no cumplir con el plazo de publicación = miss + publication deadline.
    * no cumplir con + Posesivo + deber = be remiss.
    * no cumplir las expectativas = fall + short of expectations.
    * no cumplir lo esperado = fall + short of expectations.
    * no cumplir lo prometido = fall + short of + Posesivo + promise.
    * no cumplir una norma = fall (far) short of + norm.
    * no cumplir un objetivo = fall + short of goal.
    * no cumplir unos criterios = fall (far) short of + criteria.
    * no cumplir unos requisitos = fall + short of requirements.
    * organismo encargado de hacer cumplir la ley = law enforcing agency.
    * que cumple los requisitos = qualifying.
    * que no se puede hacer cumplir = unenforceable.
    * que se puede hacer cumplir = enforceable.
    * tener un deber que cumplir con = have + a responsibility to.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( ejecutar) < orden> to carry out; < ley> to obey
    b) <promesa/palabra> to keep; < compromiso> to honor*, fulfill*; <obligación/contrato> to fulfill*
    c) ( alcanzar) <objetivo/ambición> to achieve
    d) ( desempeñar) < papel> to perform, fulfill*
    2) <condena/sentencia> to serve; < servicio militar> to do
    3) <años/meses>

    mañana cumple 20 añosshe'll be o she's 20 tomorrow

    ¿cuándo cumples años? — when's your birthday?

    mañana cumplimos 20 años de casados — (AmL) tomorrow we'll have been married 20 years

    2.
    1)
    a)

    cumplir con algo con obligación to fulfill* something, satisfy something; con tarea to carry out something; con trámite to comply with something; con requisito/condición to fulfill* something

    cumple con su trabajo/deber — he does his job/duty

    lo invité a comer, creo que cumplí — I took him out for lunch, so I think I've done my duty o (colloq) my bit

    2) (en 3a pers) (frml) ( corresponder)

    me/nos cumple informarle que... — (Corresp) I am/we are writing to inform you that... (frml)

    3.
    cumplirse v pron
    1) deseo/predicción to come true; ambición to be realized, be fulfilled
    * * *
    = abide by, be due, fulfil [fulfill, -USA], satisfy, make + good, uphold.
    Nota: Verbo irregular: pasado y participio upheld.

    Ex: Any library coming into OCLC has to agree to abide by those standards.

    Ex: The date due calculated by the circulation programs is always checked against the list of dates the library is closed to ensure that a document is not due when it cannot be returned.
    Ex: We can only depend upon a rectangular building to fulfil this if it has a small floor area.
    Ex: This will satisfy the second objective of an author catalogue, in that it becomes easy to review the extent of a library's collection of works by a specific author.
    Ex: The British Library has announced a wide ranging programme using digital and networking technologies to make good its commitment to expedite access to its unparalleled collections.
    Ex: It's about time that we go back to these principles and make sure that the quality of cataloging is upheld.
    * al cumplir la fecha = at term.
    * cumplir con = comply (with), conform to.
    * cumplir con la responsabilidad de Uno = do + Posesivo + share.
    * cumplir (con) lo convenido = fill + Posesivo + agreement.
    * cumplir (con) lo prometido = deliver + the goods, come up with + the goods, keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) + Posesivo + palabra = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) + Posesivo + promesa = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir (con) un acuerdo = honour + commitment, honour + agreement, fill + Posesivo + agreement.
    * cumplir con una obligación = live up to + Posesivo + obligation, fulfil + obligation, honour + obligation.
    * cumplir (con) un compromiso = live up to + commitment.
    * cumplir (con) un criterio = meet + standard.
    * cumplir (con) un deber = discharge + duty.
    * cumplir (con) un plazo = meet + deadline, comply with + deadline.
    * cumplir con un principio = comport with + principle.
    * cumplir el turno de Uno en = take + Posesivo + turn at.
    * cumplir la condición de la búsqueda = match + request specification.
    * cumplir la ley = observe + the law.
    * cumplir la palabra = keep + Posesivo + word, live up to + Posesivo + word.
    * cumplir las condiciones para = be eligible for.
    * cumplir las expectativas = come up to + expectations.
    * cumplir las normas = abide by + rules and regulations.
    * cumplir lo que se dice = live up to + Posesivo + claim.
    * cumplir los requisitos = come up to + requirements.
    * cumplir los requisitos para = be eligible for.
    * cumplir + Posesivo + responsabilidad = carry out + Posesivo + responsibility.
    * cumplirse = hold + true, hold.
    * cumplir una condena = serve + time, serve + sentence.
    * cumplir una condición = meet + condition, satisfy + condition, fill + requirement.
    * cumplir una función = fulfil + function.
    * cumplir una misión = accomplish + mission.
    * cumplir una política = uphold + policy.
    * cumplir una promesa = fulfil + promise, live up to + Posesivo + promise, keep + Posesivo + promise.
    * cumplir una regla = observe + rule, comply with + rule.
    * cumplir una responsabilidad = accomplish + responsibility.
    * cumplir una sentencia = serve + sentence.
    * cumplir una tarea = accomplish + task.
    * cumplir un enunciado lógico de búsqueda = satisfy + logic statement.
    * cumplir un objetivo = fulfil + goal, meet + objective, meet + purpose, satisfy + purpose, serve + function, serve + purpose, meet + target, fulfil + objective.
    * cumplir un requisito = match + criterion, meet + criterion, meet + specification, satisfy + requirement, fill + requirement.
    * hacer cumplir = uphold.
    * hacer cumplir la disciplina = enforce + discipline.
    * hacer cumplir la legislación = enforce + legislation.
    * hacer cumplir la ley = law enforcement, enforce + law, legal enforcement.
    * hacer cumplir una norma = enforce + standard.
    * hacer cumplir una política = uphold + policy.
    * hacer cumplir unas normas = enforce + policy.
    * no cumplir = fall + short of, welsh on.
    * no cumplir con el plazo de publicación = miss + publication deadline.
    * no cumplir con + Posesivo + deber = be remiss.
    * no cumplir las expectativas = fall + short of expectations.
    * no cumplir lo esperado = fall + short of expectations.
    * no cumplir lo prometido = fall + short of + Posesivo + promise.
    * no cumplir una norma = fall (far) short of + norm.
    * no cumplir un objetivo = fall + short of goal.
    * no cumplir unos criterios = fall (far) short of + criteria.
    * no cumplir unos requisitos = fall + short of requirements.
    * organismo encargado de hacer cumplir la ley = law enforcing agency.
    * que cumple los requisitos = qualifying.
    * que no se puede hacer cumplir = unenforceable.
    * que se puede hacer cumplir = enforceable.
    * tener un deber que cumplir con = have + a responsibility to.

    * * *
    cumplir [I1 ]
    vt
    A
    1 (ejecutar) ‹orden› to carry out
    para hacer cumplir la ley to ensure that the law is upheld o enforced
    los inquilinos que no cumplen estas normas tenants who do not abide by o comply with o observe these rules
    la satisfacción del deber cumplido the satisfaction of having done one's duty, the satisfaction of having performed o ( frml) discharged one's duty
    no se cumplió el calendario previsto they failed to adhere to the proposed schedule
    2 ‹promesa/palabra› to keep
    no cumple sus compromisos he doesn't honor o fulfill his obligations
    3
    (llenar, alcanzar): la solicitud debe cumplir los siguientes requisitos the application must fulfill the following conditions
    el edificio no cumple las condiciones mínimas de seguridad the building does not comply with o come up to o meet minimum safety standards
    los objetivos económicos que han de cumplirse cada año the financial goals which have to be met o must be achieved each year
    nunca llegó a cumplir esta ambición he never achieved o managed to achieve this ambition
    4 (desempeñar) ‹papel› to perform, fulfill*
    la organización no cumple su cometido the organization is not fulfilling its function
    cumplimos todos nuestros objetivos we achieved o accomplished all our aims
    B ‹condena/sentencia› to serve
    está cumpliendo el servicio militar he is doing his military service
    ‹años/meses› mañana cumple 20 años she'll be o she's 20 tomorrow
    ¿cuándo cumples años? when's your birthday?
    ¡que cumplas muchos más! many happy returns!
    ¡que los cumplas muy feliz! have a very happy birthday!
    ése ya no cumple los cuarenta ( hum); he won't see forty again ( colloq hum)
    mañana cumplimos 20 años de casados ( AmL); tomorrow we'll have been married 20 years, tomorrow is our 20th wedding anniversary
    la huelga cumple hoy su tercer día this is the third day of the strike
    ■ cumplir
    vi
    A
    1 cumplir CON algo ‹con un deber/una obligación›
    yo cumplí con lo que se me había asignado I carried out the task assigned to me, I carried out o performed o ( frml) discharged the duties assigned to me
    no cumplió con los trámites legales previstos he failed to comply with the relevant legal procedure
    cumple con su trabajo he does his job
    2
    (con una obligación social): lo invité a comer, creo que cumplí I took him out for lunch, so I think I've done my duty o ( colloq) my bit
    a ver si por una vez cumples I hope you'll do as you say o you'll keep your word for once
    nos invitó sólo por cumplir she only invited us because she felt she ought to o she felt it was the thing to do o she felt it was expected of her, she only invited us out of duty
    cumplir CON algn:
    con los Pieri ya hemos cumplido as far as the Pieris are concerned, we've done what was expected of us o we've done our duty by them
    3 ( euf o hum)
    (en sentido sexual): se queja de que ya no cumple she complains that he doesn't do his duty as a husband o doesn't fulfill his conjugal duties any more ( euphor hum)
    1 ( frml)
    (corresponder): me/nos cumple informarle que … ( Corresp) I am/we are writing to inform you that … ( frml)
    2 ( frml)
    (convenir): le cumple esforzarse más it behooves ( AmE) o ( BrE) behoves you to make more of an effort ( datedor frml), it is in your best interest that you should make more of an effort
    A «profecía/predicción» to come true
    se cumplieron sus deseos her wishes came true
    se cumplió su gran ambición her great ambition was realized o fulfilled
    B
    «plazo»: mañana se cumple el plazo para pagar el impuesto tomorrow is the last day o is the deadline for paying the tax
    hoy se cumple el primer aniversario de su muerte today marks o is the first anniversary of her death
    * * *

     

    cumplir ( conjugate cumplir) verbo transitivo
    1

    ley to obey;

    b)promesa/palabra to keep;

    compromiso› to honor( conjugate honor), fulfill( conjugate fulfill);
    obligación/contrato› to fulfill( conjugate fulfill)
    c) ( alcanzar) ‹objetivo/ambición to achieve;

    requisitos› fulfill( conjugate fulfill);
    ¡misión cumplida! mission accomplished

    d) ( desempeñar) ‹ papel to perform, fulfill( conjugate fulfill)

    2condena/sentencia to serve;
    servicio militar to do
    3años/meses›:

    ¡que cumplas muchos más! many happy returns!;
    mañana cumplimos 20 años de casados (AmL) tomorrow we'll have been married 20 years
    verbo intransitivo
    a) cumplir con algo ‹ con obligación› to fulfill( conjugate fulfill) sth, satisfy sth;

    con tarea to carry out sth;
    con trámite› to comply with sth;
    con requisito/condición› to fulfill( conjugate fulfill) sth;



    con los Lara ya hemos cumplido we've done our bit as far as the Laras are concerned (colloq)
    cumplirse verbo pronominal
    a) [deseo/predicción] to come true;

    [ ambición] to be realized, be fulfilled
    b) [ plazo]:


    hoy se cumple el primer aniversario de … today marks the first anniversary of …
    cumplir
    I verbo transitivo
    1 (un proyecto, tarea) to carry out, fulfil, US fulfill
    2 (un deseo) to fulfil
    (promesa) to keep
    3 (sentencia) to serve
    4 (años) ayer cumplí treinta años, I was thirty (years old) yesterday
    II verbo intransitivo
    4 (actuar de acuerdo con) cumplir con lo pactado, to carry out an agreement
    5 (quedar bien) to do the right thing (by): tenemos que cumplir con tu madre, we have to do our bit for your mother
    6 (plazo) to expire, end
    ' cumplir' also found in these entries:
    Spanish:
    deber
    - ejecutar
    - hacer
    - informal
    - limitarse
    - rito
    - atender
    - cumplido
    - faltar
    - mantener
    - pacto
    - portar
    - prometido
    English:
    abide by
    - achieve
    - carry out
    - comply
    - conform
    - discharge
    - do
    - enforce
    - execute
    - fulfil
    - fulfill
    - honour
    - keep
    - law
    - live up to
    - meet
    - neglect
    - obey
    - observe
    - order
    - promise
    - qualify
    - reach
    - satisfy
    - serve
    - serve out
    - time
    - turn
    - act
    - binding
    - break
    - carry
    - community
    - complete
    - deliver
    - follow
    - function
    - go
    - hold
    - honor
    - infringe
    - live
    - word
    * * *
    vt
    1. [realizar] [deber] to do, to carry out, to perform;
    [contrato, obligaciones] to fulfil; [ley] to observe; [orden, amenaza] to carry out; [promesa] to keep;
    cumplir los mandamientos to keep o obey the commandments;
    cumplí las instrucciones al pie de la letra I followed the instructions to the letter;
    los que no cumplan las normas serán sancionados anyone failing to comply with o abide by the rules will be punished;
    el ministerio no está cumpliendo su cometido de fomentar el empleo the ministry is failing in its task of creating jobs, the ministry is not carrying out its brief of creating jobs;
    cumplió su deseo de subir al Aconcagua she fulfilled her wish of climbing Aconcagua;
    esta máquina cumple todos los requisitos técnicos this machine complies with o meets all the technical requirements;
    los candidatos deben cumplir los siguientes requisitos the candidates must meet o satisfy the following requirements
    2. [años] to reach;
    mañana cumplo veinte años I'm twenty o it's my twentieth birthday tomorrow;
    cumple años la próxima semana it's her birthday next week, she has her birthday next week;
    cuando cumplas los dieciocho te regalaremos una moto we'll give you a motorbike when you're eighteen o for your eighteenth (birthday);
    ¡que cumplas muchos más! many happy returns!;
    tal y como está de salud, el abuelo no cumplirá los ochenta in his current state of health, it's unlikely that grandad will see his eightieth birthday;
    la Feria del Automóvil cumple este año su décimo aniversario the Motor Show celebrates its tenth anniversary this year
    3. [terminar] [condena] to serve;
    [servicio militar] to do
    vi
    1. [plazo, garantía] to expire;
    el plazo de matriculación ya ha cumplido the deadline for registration is already up o has already expired
    2.
    cumplir con [norma, condición] [m5] este producto no cumple con la normativa europea this product doesn't comply with o meet European standards;
    varios países cumplen con los requisitos para acceder al mercado único several countries fulfil the criteria o meet the terms for joining the single market;
    cumplir con su deber to do one's duty;
    cumplir con su palabra to keep one's word
    3. [por cortesía]
    con el ramo de flores que le enviamos ya cumplimos I think we've done our duty o all that's expected of us by sending her a bunch of flowers;
    lo dijo por cumplir she said it because she felt she had to o out of politeness;
    acudió a la boda por cumplir con su hermano she went to the wedding out of a sense of duty to her brother
    4. Fam Euf [satisfacer sexualmente]
    acusó a su marido de no cumplir she accused her husband of failing to fulfil his marital o conjugal duties
    * * *
    I v/t
    1 orden carry out; promesa fulfill, Br
    fulfil
    2 condena serve
    3
    :
    cumplir diez años reach the age of ten, turn ten
    II v/i
    1
    :
    cumplir con algo carry sth out;
    cumplir con su deber do one’s duty
    2
    :
    te invita sólo por cumplir he’s only inviting you out of politeness
    * * *
    1) : to accomplish, to carry out
    2) : to comply with, to fulfill
    3) : to attain, to reach
    su hermana cumple los 21 el viernes: her sister will be 21 on Friday
    1) : to expire, to fall due
    2) : to fulfill one's obligations
    cumplir con el deber: to do one's duty
    cumplir con la palabra: to keep one's word
    * * *
    1. (orden) to carry out [pt. & pp. carried]
    2. (compromiso, obligación) to fulfil [pt. & pp. fulfilled]
    3. (promesa, palabra) to keep [pt. & pp. kept]
    4. (pena) to serve
    5. (años) to be
    6. (plazo) to expire / to end

    Spanish-English dictionary > cumplir

  • 9 invitar

    v.
    1 to invite.
    2 to pay.
    invito yo it's my treat, this one's on me
    invita la casa it's on the house
    3 to excite, to stimulate, to execute a thing.
    Invitar a uno a hacer algo to invite somebody to do something
    * * *
    1 to invite
    1 (incitar) to encourage; (a la violencia) to incite
    * * *
    verb
    * * *
    VT
    1) [gen] to invite

    os invito a una cervezaI'll buy o stand you all a beer

    2) (=incitar) to invite

    invitar a algn a hacer algo — to invite sb to do sth; [exhortando] to call on sb to do sth

    3) (=atraer) to entice
    * * *
    1.
    verbo transitivo to invite

    te invito a una copaI'll buy o get you a drink

    invitar a alguien a + inf or a que + subj — to invite somebody to + inf

    me invitó a cenar — ( en casa) she invited me (round) to dinner; ( en restaurante) she invited me out to dinner

    2.

    invito yoit's on me o I'm buying

    b) (liter) (incitar, animar)
    * * *
    = invite.
    Ex. Members of the audience were invited to ask questions, make statements, and express themselves freely.
    ----
    * invitar a Alguien a salir = ask + Nombre + out.
    * invitar a formar parte de un grupo = co-opt.
    * invitar al peligro = court + danger, flirt with + danger.
    * invitar a salir = take + Nombre + out.
    * que invita a la reflexión = thought-provoking.
    * * *
    1.
    verbo transitivo to invite

    te invito a una copaI'll buy o get you a drink

    invitar a alguien a + inf or a que + subj — to invite somebody to + inf

    me invitó a cenar — ( en casa) she invited me (round) to dinner; ( en restaurante) she invited me out to dinner

    2.

    invito yoit's on me o I'm buying

    b) (liter) (incitar, animar)
    * * *

    Ex: Members of the audience were invited to ask questions, make statements, and express themselves freely.

    * invitar a Alguien a salir = ask + Nombre + out.
    * invitar a formar parte de un grupo = co-opt.
    * invitar al peligro = court + danger, flirt with + danger.
    * invitar a salir = take + Nombre + out.
    * que invita a la reflexión = thought-provoking.

    * * *
    invitar [A1 ]
    vt
    to invite
    invitar a algn A algo to invite sb TO sth
    no lo invitaron a la boda they didn't invite him to the wedding
    te invito a una copa I'll buy o get you a drink
    esta vez te invito yo this time it's my treat o it's on me o I'm paying
    invitar a algn A + INF or A QUE + SUBJ to invite sb to + INF
    me invitó a cenar (en casa) she invited me (round) to dinner; (en un restaurante) she invited me out to dinner
    la invitó a entrar he invited her in
    la policía los invitó a desalojar el local ( euf); the police asked them o ( euph) invited them to leave the premises
    invítalos a que se queden invite them to stay
    ■ invitar
    vi
    1
    «persona»: ¿quieres una cerveza? invito yo do you want a beer? it's on me o I'm buying
    invita la casa it's on the house
    2 ( liter)
    «calor/tranquilidad»: invitar A algo/ + INF: la tranquilidad de la tarde invitaba al reposo the tranquility of the evening invited relaxation ( liter)
    el mar invitaba a bañarse ( liter); the sea looked very inviting
    * * *

     

    invitar ( conjugate invitar) verbo transitivo
    to invite;
    invitar a algn a algo to invite sb to sth;
    te invito a una copa I'll buy o get you a drink;

    invitar a algn a hacer algoor a que haga algo to invite sb to do sth.;
    me invitó a cenar ( en casa) she invited me (round) to dinner;

    ( en restaurante) she invited me out to dinner
    verbo intransitivo [ persona]:
    invito yo it's on me, I'm buying;

    invita la casa it's on the house
    invitar verbo transitivo
    1 to invite: hoy invitas tú, today it's on you ➣ Ver nota en invite 2 (incitar) el sol invita a vivir, the sunshine makes it good to be alive

    ' invitar' also found in these entries:
    Spanish:
    confeccionar
    - frescura
    - convidar
    - sacar
    English:
    ask
    - ask back
    - ask in
    - ask out
    - ask round
    - invite
    - round
    - stand
    - treat
    - co-opt
    - extend
    - have
    - put
    - standing
    - whoever
    * * *
    vt
    1. [convidar]
    invitar a alguien (a algo/a hacer algo) to invite sb (to sth/to do sth);
    me han invitado a una fiesta I've been invited to a party;
    me invitó a la playa she asked me to go the beach with her;
    me invitó a entrar she asked me in
    2. [pedir] to invite, to request;
    la policía las invitó a desalojar la sala the police invited o requested them to leave the room
    3. [pagar]
    te invito it's my treat, this one's on me;
    invitar a alguien a algo to buy sb sth [food, drink];
    me invitó a una cerveza he bought me a beer;
    te invito a cenar fuera I'll take you out for dinner
    vi
    1. [pagar] to pay;
    invito yo it's my treat, this one's on me;
    invita la casa it's on the house
    2.
    invitar a algo [incitar] to encourage sth;
    este sol invita a salir the sun makes you want to go out
    * * *
    v/t
    1 invite (a to)
    2 ( convidar) treat (a to)
    * * *
    : to invite
    * * *
    1. (en general) to invite
    2. (pagar) to treat
    ¡invito yo! I'll get it! / it's on me!

    Spanish-English dictionary > invitar

  • 10 casa

    f.
    1 house (edificio).
    ser de andar por casa to be simple o basic (sencillo)
    echar o tirar la casa por la ventana (figurative) to spare no expense
    empezar la casa por el tejado to put the cart before the horse
    casa Blanca White House
    casa de campo country house
    casa particular private house
    casa Rosada = Argentinian presidential palace (en Argentina)
    casa solariega ancestral home, family seat
    casa unifamiliar = house (usually detached) on an estate
    2 home.
    en casa at home
    ¿está tu hermano en casa? is your brother at home?
    buscar casa to look for somewhere to live
    cambiarse o mudarse de casa to move (house)
    ir a casa to go home
    pásate por mi casa come round to my place
    3 family (familia).
    casa real royal family
    ¡invita la casa! it's on the house!
    especialidad/vino de la casa house specialty/wine
    casa de apuestas betting shop
    casa de citas brothel
    casa de comidas = cheap restaurant serving simple meals
    casa discográfica record company
    casa de empeño pawnshop
    ¡esto es una casa de locos! (figurative) this place is a madhouse!
    casa de socorro first-aid post
    5 home (sport).
    jugar en casa to play at home
    jugar fuera de casa to play away (from home)
    el equipo de casa the home team
    6 business.
    7 CASA, Summit of the Americas Welcoming Committee.
    pres.indicat.
    3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: casar.
    * * *
    1 (vivienda) house
    2 (piso) flat
    3 (edificio) building
    4 (hogar) home
    5 (familia) family
    6 (linaje) house
    7 (empresa) firm, company
    \
    buscar casa to go house-hunting
    caerse la casa encima figurado not to be able to stand being in the house
    como Pedro por su casa figurado as if he (she, you, etc) owned the place
    de andar por casa (ropa) for wearing around the house 2 (procedimiento, arreglo) rough, makeshift
    echar la casa por la ventana / tirar la casa por la ventana figurado to spare no expense, push the boat out
    empezar la casa por el tejado figurado to put the cart before the horse
    hacer la casa familiar to do the housework
    jugar en casa DEPORTE to play at home
    llevar la casa figurado to run the house
    no parar en casa to never be at home
    no salir de casa not to go out
    pasar por casa to come round, come over
    poner casa to set up house
    ser muy de casa figurado to be home-loving
    casa de comidas eating house
    casa de huéspedes boarding house
    casa de juego gambling house
    casa de modas fashion house
    casa de pisos block of flats
    casa de socorro first aid post
    casa matriz / casa principal COMERCIO head office, central office
    * * *
    noun f.
    2) home
    4) firm, company
    * * *
    SF ABR Esp
    = Construcciones Aeronáuticas, S.A.
    * * *
    1)
    a) ( vivienda) house
    b) ( hogar) home

    a los 18 años se fue de casa or (AmL) de la casa — she left home at 18

    no está nunca en casa or (AmL) en la casa — he's never (at) home

    ¿estarás en casa esta tarde? — will you be at home o in this afternoon?

    ¿por qué no pasas por casa or (AmL) por la casa? — why don't you drop in o by?

    lo invito a cenar a su casa de usted — (Méx) please come over to dinner

    vivo en Lomas 38, su casa de usted — (Méx) I live at number 38 Lomas, where you will always be most welcome

    de or para andar por casa — < vestido> for wearing around the house; <definición/terminología> crude, rough

    se me/se le vino la casa encima — the bottom fell out of my/her world

    como Pedro por su casa — as if you/he/she owned the place (colloq)

    como una casa — (fam)

    una mentira como una casaa whopping great lie (colloq), a whopper (colloq)

    echar or tirar la casa por la ventana — to push the boat out

    empezar la casa por el tejadoto put the cart before the horse

    en la casa de la Guayaba (Méx fam) — miles away (colloq)

    ser muy de su casa — ( hogareño) to be very homeloving; ( hacendoso) to be very houseproud

    en casa del herrero, cuchillo de palo — the shoemaker's son always goes barefoot

    2) (Com)
    a) ( empresa) company, firm (BrE)
    b) (bar, restaurante)

    especialidad de la casahouse specialty (AmE), speciality of the house (BrE)

    3) ( dinastía) house
    4)
    a) (Dep)
    b) (Jueg) home
    * * *
    = home, house, household, townhouse [town-house], home front.
    Ex. It is recommended for a variety of applications, amongst which are records of suppliers, staff, household possessions and so on, and is likely to find users in both the home and business worlds.
    Ex. Qualifiers function as an integral part of the index terms, so that terms of the form 'Moving ( House)', 'Mergers (Industrial)' are created and used.
    Ex. For the two-car family, living in the countryside can present few problems, but most households are not in such an advantageous position.
    Ex. In comparing the residential experiences of single-family dwelling inhabitants with those living in townhouses, duplexes, & apartments, only apartment dwellers seem to experience adverse effects.
    Ex. The ongoing threat of terrorist attacks on North American soil and assets abroad, have brought asymmetric warfare to the home front.
    ----
    * alfabetización en casa = family literacy.
    * ama de casa = housewife [housewives, -pl.], homemaker, housekeeper.
    * amo de casa = homemaker.
    * artículos de la casa = household goods.
    * asuntos de la casa, los = home affairs.
    * banco en casa = home banking.
    * barrer para casa = look after + number one, feather + Posesivo/the + nest.
    * bata de casa = housedress.
    * cambiarse de casa = move + house.
    * casa adosada = terrace(d) house, terrace(d) home, townhouse [town-house], semidetached house, duplex, duplex house.
    * casa alquilada = house let.
    * casa ancestral = ancestral home.
    * Casa Blanca, la = White House, the.
    * casa comercial = house.
    * casa consistorial = civic hall.
    * casa de acogida = shelter home, foster home.
    * casa de beneficiencia = almshouse.
    * casa de campo = holiday home, country residence.
    * casa de empeño = pawnshop, hock shop [hockshop].
    * casa de huéspedes = guesthouse [guest house], bed and breakfast (B&B).
    * casa de ladrillos de adobe = mud-brick house.
    * casa de la moneda = mint.
    * casa de la playa = beach house.
    * casa del guarda = lodge.
    * casa de locos = lunatic asylum, madhouse, bedlam.
    * casa de los locos = asylum, mental asylum, madhouse.
    * casa del párroco = parsonage house, parsonage.
    * casa de madera = log house, wood house.
    * casa de maternidad = maternity home.
    * casa de muñecas = doll's house.
    * casa de oficios = vocational school.
    * casa de pisos = tenement, apartment block, apartment building, apartment complex.
    * casa de placer = house of pleasure, house of pleasure.
    * casa de putas = brothel, bawdy house [bawdyhouse].
    * casa de té = teahouse.
    * casa de tres plantas = three-storeyed house.
    * casa de troncos de madera = log house.
    * casa de vacaciones = vacation home.
    * casa de veraneo = holiday home.
    * casa editorial = publishing house.
    * casa frecuentada por los espíritus = haunted house.
    * casa móvil = mobile home.
    * casa pareada = duplex, duplex house.
    * casa parroquial = parsonage house, parsonage.
    * casa particular = private home.
    * casa piloto = show home, show house.
    * casa prefabricada = manufactured home, prefabricated house.
    * casa proveedora = components supplier.
    * casa remolque = mobile home.
    * casa rural = farmhouse.
    * casa rústica = cottage.
    * casa señorial = manor house, stately home.
    * casa social = community house.
    * casa solariega = ancestral home, country house, stately home, manor house.
    * cine en casa = home theatre, home cinema.
    * cocinero de casa = home cook.
    * comer en casa = eat in.
    * como en casa = like home (away) from home.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * compra desde casa = armchair shopping.
    * confinado a la casa = housebound [house-bound].
    * construcción de casas = building construction.
    * dueño de la casa = householder.
    * el enemigo en casa = the enemy within.
    * empezar la casa por el tejado = tail wagging the dog.
    * en casa = in the home.
    * en casa de herrero cuchillo de palo = the cobbler's children run barefoot.
    * encontrar casa = find + a home.
    * encontrarse en casa = be in.
    * enseñanza escolar en casa = homeschooling [home schooling].
    * equipo de casa = home team.
    * equipo de casa, el = home side, the.
    * escolarización en casa = homeschool, homeschooling [home schooling].
    * escolarizar en casa = homeschool.
    * especialidad de la casa, la = house specialty, the.
    * estar en casa = be in.
    * esterilla de la entrada de la casa = welcome mat.
    * estilo de la casa = house style.
    * fuera de la casa = out-of-home.
    * hacer que Algo se haga en casa = bring + Nombre + in-house.
    * hecho en casa = homespun, homemade.
    * hora de volver a casa = curfew.
    * imposibilitado para salir de casa = housebound [house-bound], homebound [home-bound].
    * ir a casa de = make + house calls.
    * irse a casa = go + home.
    * irse de casa = leave + home.
    * joven que huye de su casa = runaway.
    * lejía de casa = household bleach.
    * llave de la casa = house key.
    * llegar a casa = get + home.
    * llegar tarde a casa = stay out + late.
    * llevar a casa = bring + home.
    * llevarse los problemas a casa = bring + problems home.
    * menú de la casa = set menu.
    * mudarse de casa = move + house.
    * para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.
    * partido que se juega en casa = home game.
    * partido que se juega fuera de casa = away game.
    * personas confinadas a permanecer en casa por cualquier impedimento, las = housebound, the.
    * personas que no pueden salir de casa = homebound, the.
    * pisar + Posesivo + casa = darken + Posesivo + door.
    * poner la casa al revés = turn + everything upside down.
    * poner la casa patas arriba = turn + the house upside down.
    * poner los pies en + Posesivo + casa = darken + Posesivo + door.
    * quedarse a dormir en la casa de un amigo = sleepover.
    * quedarse dentro de casa = stay + indoors.
    * quedarse en casa = stay + indoors.
    * quehaceres de la casa = housework.
    * que trabaja desde casa = home-based.
    * realización de los estudios escolares en casa = homeschooling [home schooling].
    * regresar a casa = go + home again.
    * regreso a casa = homecoming, journey home.
    * revolver toda la casa = turn + the house upside down.
    * ropa de casa = loungewear.
    * ropa de estar en casa = loungewear.
    * salir de casa = leave + home.
    * segunda casa = second home.
    * seguro de la casa = home insurance.
    * sentirse como en casa = feel + at home, feel like + home (away) from home.
    * tirar la casa por la ventana = lash out (on), go to + town on.
    * todo queda en casa = all in the family.
    * trabajador desde casa = homeworker.
    * trabajos de la casa = housework.
    * traer a casa = bring + back home.
    * vender de casa en casa = peddle.
    * volver a casa = go + home again.
    * volver la casa al revés = turn + everything upside down.
    * volver tarde a casa = stay out + late.
    * vuelta a casa = homecoming, journey home.
    * zona para casas móviles = mobile home park, trailer park.
    * * *
    1)
    a) ( vivienda) house
    b) ( hogar) home

    a los 18 años se fue de casa or (AmL) de la casa — she left home at 18

    no está nunca en casa or (AmL) en la casa — he's never (at) home

    ¿estarás en casa esta tarde? — will you be at home o in this afternoon?

    ¿por qué no pasas por casa or (AmL) por la casa? — why don't you drop in o by?

    lo invito a cenar a su casa de usted — (Méx) please come over to dinner

    vivo en Lomas 38, su casa de usted — (Méx) I live at number 38 Lomas, where you will always be most welcome

    de or para andar por casa — < vestido> for wearing around the house; <definición/terminología> crude, rough

    se me/se le vino la casa encima — the bottom fell out of my/her world

    como Pedro por su casa — as if you/he/she owned the place (colloq)

    como una casa — (fam)

    una mentira como una casaa whopping great lie (colloq), a whopper (colloq)

    echar or tirar la casa por la ventana — to push the boat out

    empezar la casa por el tejadoto put the cart before the horse

    en la casa de la Guayaba (Méx fam) — miles away (colloq)

    ser muy de su casa — ( hogareño) to be very homeloving; ( hacendoso) to be very houseproud

    en casa del herrero, cuchillo de palo — the shoemaker's son always goes barefoot

    2) (Com)
    a) ( empresa) company, firm (BrE)
    b) (bar, restaurante)

    especialidad de la casahouse specialty (AmE), speciality of the house (BrE)

    3) ( dinastía) house
    4)
    a) (Dep)
    b) (Jueg) home
    * * *
    = home, house, household, townhouse [town-house], home front.

    Ex: It is recommended for a variety of applications, amongst which are records of suppliers, staff, household possessions and so on, and is likely to find users in both the home and business worlds.

    Ex: Qualifiers function as an integral part of the index terms, so that terms of the form 'Moving ( House)', 'Mergers (Industrial)' are created and used.
    Ex: For the two-car family, living in the countryside can present few problems, but most households are not in such an advantageous position.
    Ex: In comparing the residential experiences of single-family dwelling inhabitants with those living in townhouses, duplexes, & apartments, only apartment dwellers seem to experience adverse effects.
    Ex: The ongoing threat of terrorist attacks on North American soil and assets abroad, have brought asymmetric warfare to the home front.
    * alfabetización en casa = family literacy.
    * ama de casa = housewife [housewives, -pl.], homemaker, housekeeper.
    * amo de casa = homemaker.
    * artículos de la casa = household goods.
    * asuntos de la casa, los = home affairs.
    * banco en casa = home banking.
    * barrer para casa = look after + number one, feather + Posesivo/the + nest.
    * bata de casa = housedress.
    * cambiarse de casa = move + house.
    * casa adosada = terrace(d) house, terrace(d) home, townhouse [town-house], semidetached house, duplex, duplex house.
    * casa alquilada = house let.
    * casa ancestral = ancestral home.
    * Casa Blanca, la = White House, the.
    * casa comercial = house.
    * casa consistorial = civic hall.
    * casa de acogida = shelter home, foster home.
    * casa de beneficiencia = almshouse.
    * casa de campo = holiday home, country residence.
    * casa de empeño = pawnshop, hock shop [hockshop].
    * casa de huéspedes = guesthouse [guest house], bed and breakfast (B&B).
    * casa de ladrillos de adobe = mud-brick house.
    * casa de la moneda = mint.
    * casa de la playa = beach house.
    * casa del guarda = lodge.
    * casa de locos = lunatic asylum, madhouse, bedlam.
    * casa de los locos = asylum, mental asylum, madhouse.
    * casa del párroco = parsonage house, parsonage.
    * casa de madera = log house, wood house.
    * casa de maternidad = maternity home.
    * casa de muñecas = doll's house.
    * casa de oficios = vocational school.
    * casa de pisos = tenement, apartment block, apartment building, apartment complex.
    * casa de placer = house of pleasure, house of pleasure.
    * casa de putas = brothel, bawdy house [bawdyhouse].
    * casa de té = teahouse.
    * casa de tres plantas = three-storeyed house.
    * casa de troncos de madera = log house.
    * casa de vacaciones = vacation home.
    * casa de veraneo = holiday home.
    * casa editorial = publishing house.
    * casa frecuentada por los espíritus = haunted house.
    * casa móvil = mobile home.
    * casa pareada = duplex, duplex house.
    * casa parroquial = parsonage house, parsonage.
    * casa particular = private home.
    * casa piloto = show home, show house.
    * casa prefabricada = manufactured home, prefabricated house.
    * casa proveedora = components supplier.
    * casa remolque = mobile home.
    * casa rural = farmhouse.
    * casa rústica = cottage.
    * casa señorial = manor house, stately home.
    * casa social = community house.
    * casa solariega = ancestral home, country house, stately home, manor house.
    * cine en casa = home theatre, home cinema.
    * cocinero de casa = home cook.
    * comer en casa = eat in.
    * como en casa = like home (away) from home.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * compra desde casa = armchair shopping.
    * confinado a la casa = housebound [house-bound].
    * construcción de casas = building construction.
    * dueño de la casa = householder.
    * el enemigo en casa = the enemy within.
    * empezar la casa por el tejado = tail wagging the dog.
    * en casa = in the home.
    * en casa de herrero cuchillo de palo = the cobbler's children run barefoot.
    * encontrar casa = find + a home.
    * encontrarse en casa = be in.
    * enseñanza escolar en casa = homeschooling [home schooling].
    * equipo de casa = home team.
    * equipo de casa, el = home side, the.
    * escolarización en casa = homeschool, homeschooling [home schooling].
    * escolarizar en casa = homeschool.
    * especialidad de la casa, la = house specialty, the.
    * estar en casa = be in.
    * esterilla de la entrada de la casa = welcome mat.
    * estilo de la casa = house style.
    * fuera de la casa = out-of-home.
    * hacer que Algo se haga en casa = bring + Nombre + in-house.
    * hecho en casa = homespun, homemade.
    * hora de volver a casa = curfew.
    * imposibilitado para salir de casa = housebound [house-bound], homebound [home-bound].
    * ir a casa de = make + house calls.
    * irse a casa = go + home.
    * irse de casa = leave + home.
    * joven que huye de su casa = runaway.
    * lejía de casa = household bleach.
    * llave de la casa = house key.
    * llegar a casa = get + home.
    * llegar tarde a casa = stay out + late.
    * llevar a casa = bring + home.
    * llevarse los problemas a casa = bring + problems home.
    * menú de la casa = set menu.
    * mudarse de casa = move + house.
    * para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.
    * partido que se juega en casa = home game.
    * partido que se juega fuera de casa = away game.
    * personas confinadas a permanecer en casa por cualquier impedimento, las = housebound, the.
    * personas que no pueden salir de casa = homebound, the.
    * pisar + Posesivo + casa = darken + Posesivo + door.
    * poner la casa al revés = turn + everything upside down.
    * poner la casa patas arriba = turn + the house upside down.
    * poner los pies en + Posesivo + casa = darken + Posesivo + door.
    * quedarse a dormir en la casa de un amigo = sleepover.
    * quedarse dentro de casa = stay + indoors.
    * quedarse en casa = stay + indoors.
    * quehaceres de la casa = housework.
    * que trabaja desde casa = home-based.
    * realización de los estudios escolares en casa = homeschooling [home schooling].
    * regresar a casa = go + home again.
    * regreso a casa = homecoming, journey home.
    * revolver toda la casa = turn + the house upside down.
    * ropa de casa = loungewear.
    * ropa de estar en casa = loungewear.
    * salir de casa = leave + home.
    * segunda casa = second home.
    * seguro de la casa = home insurance.
    * sentirse como en casa = feel + at home, feel like + home (away) from home.
    * tirar la casa por la ventana = lash out (on), go to + town on.
    * todo queda en casa = all in the family.
    * trabajador desde casa = homeworker.
    * trabajos de la casa = housework.
    * traer a casa = bring + back home.
    * vender de casa en casa = peddle.
    * volver a casa = go + home again.
    * volver la casa al revés = turn + everything upside down.
    * volver tarde a casa = stay out + late.
    * vuelta a casa = homecoming, journey home.
    * zona para casas móviles = mobile home park, trailer park.

    * * *
    Casa Amarilla (↑ casa a1), Casa Rosada (↑ casa aa1)
    A
    1 (vivienda) house
    está buscando casa she's looking for somewhere to live
    cambiarse or mudarse de casa to move, move house
    todavía no nos han ofrecido la casa they still haven't invited us to see the house
    casa or casita del perro caseta f 3. (↑ caseta)
    2 (hogar) home
    a los 18 años se fue de casa or ( AmL) de la casa she left home at 18
    no está nunca en casa or ( AmL) en la casa he's never (at) home
    ¿por qué no pasas por casa or ( AmL) por la casa? why don't you drop in o by?
    voy a preguntar en casa or ( AmL) en la casa I'll ask at home
    está en su casa make yourself at home
    lo invito a cenar a su casa de usted ( Méx); please come over to dinner
    ¿dónde vive? — en Lomas 38, su casa de usted ( Méx); where do you live? — at number 38 Lomas, where you will always be most welcome
    no soy de la casa I don't live here
    decidió poner casa en Toledo she decided to go and live in Toledo
    le ha puesto casa a su querida he's set his mistress up in a house ( o an apartment etc)
    los padres les ayudaron a poner la casa their parents helped them to set up house
    de andar or para andar por casa ‹vestido› house ( before n), for wearing around the house;
    ‹definición/terminología› crude, rough
    caérsele or venírsele a algn la casa encima: cuando no aprobó el examen se le vino la casa encima when she failed the exam, the bottom fell out of her world o her whole world came crashing down around her ears
    como Pedro or Perico or Pepe por su casa as if you/he/she owned the place ( colloq)
    como una casa ( fam): una mentira como una casa a whopping great lie ( colloq), an out-and-out lie
    un error grande como una casa a glaring o terrible mistake
    echar or tirar or ( Ven) botar la casa por la ventana to push the boat out
    para la boda de su hija tiró la casa por la ventana he spared no expense o he really went overboard o he really pushed the boat out for his daughter's wedding
    empezar la casa por el tejado to put the cart before the horse
    en la casa de la Guayaba ( fam) or ( vulg) de la chingada ( Méx); miles away ( colloq)
    ser muy de su casa (hogareño) to be very homeloving, be a real homebody ( AmE) o ( BrE) homelover; (hacendoso) to be very houseproud
    en casa del herrero, cuchillo de palo or ( Col) azadón de palo the shoemaker's son always goes barefoot
    cada uno en su casa y Dios en la de todos each to his own and God watching over everyone
    B ( Com)
    1 (empresa) company, firm ( BrE)
    la casa Mega lanzó ayer su último modelo Mega launched their latest model yesterday
    2
    (bar, restaurante): vino de la casa house wine
    especialidad de la casa house specialty ( AmE), speciality of the house ( BrE)
    invita la casa it's on the house
    es un obsequio de la casa with the compliments of the management
    C (dinastía) house
    la casa de los Borbones the House of Bourbon
    D
    1 ( Dep):
    Wanderers perdió en casa Wanderers lost at home
    los de casa juegan de amarillo the home team are in yellow
    2 ( Jueg) home
    E ( Astrol) house
    Compuestos:
    semi-detached/terraced house
    (en CR, Ven) Presidential Palace
    White House
    head office, headquarters ( sing o pl)
    clubhouse
    town hall
    ( Chi) (reformatorio) reformatory ( for girls) ( AmE), young offenders' institution ( for girls) ( BrE); (cárcel) women's prison
    police station ( including living quarters)
    children's home
    refuge
    (CS) maisonette
    ( Méx) boardinghouse, rooming house ( AmE)
    bathhouse, baths (pl)
    children's home
    bureau de change
    country house, house in the country
    ( RPl) apartment house o building ( AmE), block of flats ( BrE)
    House of God
    record company
    (CS) (universidad) university, college; (facultad) faculty
    (en algunos países) Presidential Palace
    boardinghouse, rooming house ( AmE)
    ( RPl) tenement house
    A ( Fin) mint
    B (en Chi) Presidential Palace
    ( ant); brothel
    ( fam); madhouse ( colloq)
    House of God
    ( Chi) reformatory ( AmE), young offenders' institution ( BrE)
    fashion house
    dollhouse ( AmE), doll's house ( BrE)
    lunatic asylum
    tenement house ( Esp)
    coaching inn
    ( vulg); whorehouse ( vulg)
    casa de reposo or salud
    (CS) nursing home, convalescent home
    first-aid post
    ( AmL) brothel
    ( Méx) tenement house
    tenement house
    record company
    publishing house
    house boat
    ( Chi) dwelling
    head office, headquarters ( sing o pl)
    (Col, Méx) casa piloto
    model home ( AmE), show house ( BrE)
    brothel
    Royal Household
    refuge o hostel for battered women
    (CS, Ven) mobile home, trailer ( AmE), caravan ( BrE)
    (en Arg) Presidential Palace
    ( Esp); holiday cottage
    ancestral home
    * * *

     

    Del verbo casar: ( conjugate casar)

    casa es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo

    2ª persona singular (tú) imperativo

    Multiple Entries:
    casa    
    casar
    casa sustantivo femenino
    1


    casita del perro kennel;
    casa adosada or pareada semi-detached o terraced house;
    Ccasa Blanca White House;
    casa de acogida refuge;
    casa de huéspedes boardinghouse;
    casa de socorro first-aid post;
    casa de vecinos or (Méx) de vecindad tenement house;
    Ccasa Real Royal Household;
    casa refugio refuge o hostel for battered women;
    casa rodante (CS) trailer (AmE), caravan (BrE)
    b) ( hogar) home;

    a los 18 años se fue de casa or (AmL) de la casa she left home at 18;
    no está nunca en casa or ( AmL) en la casa he's never (at) home;

    ¿por qué no pasas por casa or (AmL) por la casa? why don't you drop in?;
    de or para andar por casa ‹ vestido for wearing around the house;

    definición/terminología crude, rough;
    echar or tirar la casa por la ventana to push the boat out
    2
    a) ( empresa) company, firm (BrE);


    casa de cambios bureau de change
    b) (bar, restaurante):


    invita la casa it's on the house
    3 (Dep):

    casar ( conjugate casar) verbo transitivo [cura/juez] to marry
    verbo intransitivo

    [ piezas] to fit together;
    [ cuentas] to match, tally
    b) ( armonizar) [colores/estilos] to go together;

    casa con algo to go well with sth
    casarse verbo pronominal
    to get married;

    se casó con un abogado she married a lawyer;
    casase en segundas nupcias to marry again, to remarry
    casa sustantivo femenino
    1 (edificio) house ➣ Ver nota en chalet
    2 (hogar) home: vete a casa, go home
    estábamos en casa de Rosa, we were at Rosa's
    hay mucha gente que no tiene casa, there are a lot of homeless people
    3 (empresa) company, firm
    casa matriz, head office
    4 (estirpe) la casa de los Austria, the House of Habsburg
    5 casa de empeños, pawnshop
    casa de huéspedes, boarding house
    familiar casa de locos, madhouse
    casa de socorro, first aid post
    casa de la villa, town hall
    ♦ Locuciones: tengo que salir a pasear, si no, se me cae la casa encima, I've got to go out for a walk or this house is going to drive me up the wall
    familiar como Pedro por su casa, as if I/you/he owned the place
    de andar por casa, (ropa) everyday
    (explicación) crude, rough
    no parar en casa, to be on the go
    tirar la casa por la ventana, to roll out the red carpet
    casar
    I verbo transitivo (unir en matrimonio) to marry
    (dar en matrimonio) to marry (off): casó muy bien a sus dos hijos, she successfully married off her two sons
    II verbo intransitivo (encajar) to match, go o fit together: las cuentas no le casan, he can't make the figures balance, figurado things don't seem to be right to him

    ' casa' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - abajo
    - abstraerse
    - acercar
    - acoger
    - acogedor
    - acogedora
    - acuerdo
    - adosada
    - adosado
    - afuera
    - agencia
    - ajena
    - ajeno
    - alquilar
    - alquiler
    - ama
    - amañarse
    - amo
    - ampliación
    - andar
    - antirrobo
    - arriba
    - así
    - ático
    - atusar
    - aviar
    - barrer
    - bata
    - benjamín
    - benjamina
    - bienvenida
    - bienvenido
    - borde
    - cabida
    - cacho
    - calentar
    - cambiar
    - camino
    - cara
    - cargar
    - carpintería
    - casera
    - casero
    - chalet
    - cocina
    - comedor
    - comedora
    - consentir
    - convivir
    English:
    address
    - advantage
    - agent
    - amenities
    - ancestral
    - anyone
    - appraisal
    - appreciate
    - approximately
    - around-the clock
    - as
    - ask round
    - at
    - attractive
    - back
    - be
    - bed
    - before
    - below
    - better
    - big
    - blast away
    - bleak
    - boarding house
    - body
    - bookshelf
    - break into
    - built-in
    - burglar alarm
    - burglarize
    - burglary
    - busline
    - bustle
    - buyer
    - call
    - caller
    - care
    - caretaker
    - clean up
    - come out
    - congregate
    - convenience
    - cottage
    - curious
    - customary
    - cut out
    - daily
    - dear
    - decorate
    - design
    * * *
    casa nf
    1. [edificio] house;
    [apartamento] Br flat, US apartment;
    vivo en una casa de tres plantas my house has got three floors;
    vivimos en una casa de alquiler we live in rented accommodation;
    buscar casa to look for somewhere to live;
    cambiarse o [m5] mudarse de casa to move (house);
    de casa en casa house-to-house;
    se le cae la casa encima [se deprime] it's the end of the world for him;
    Fam
    como una casa [enorme] massive;
    dijo un disparate como una casa he made a totally ludicrous remark;
    una mentira como una casa a whopping great lie;
    un fuera de juego como una casa a blindingly obvious offside;
    echar o [m5] tirar la casa por la ventana to spare no expense;
    para comprarse un coche tan caro, tiró la casa por la ventana he spared no expense when he bought that car;
    empezar la casa por el tejado to put the cart before the horse
    casa adosada Br terraced house, US row house;
    casa de altos Am salvo RP [edificio] multistorey building;
    CSur, Perú [casa de arriba] upstairs Br flat o US apartment;
    casa de apartamentos Br block of flats, US apartment building;
    Casa Blanca [en Estados Unidos] White House;
    casa de campo country house;
    casa y comida board and lodging;
    Esp casa cuartel [de la Guardia Civil] = police station also used as living quarters by Guardia Civil; Arg casa de departamentos Br block of flats, US apartment building; Am casa habitación residential building; RP casa de inquilinato = communal dwelling where poor families each live in a single room and share bathroom and kitchen with others;
    casa de labor farmhouse;
    casa de labranza farmhouse;
    Méx casa llena:
    con casa llena [en béisbol] with the bases loaded;
    Casa de la Moneda [en Chile] = Chile's presidential palace;
    casa de muñecas Br doll's house, US dollhouse;
    casa natal: [m5] la casa natal de Goya the house where Goya was born;
    casa parroquial priest's house, presbytery;
    casa piloto show house;
    casa de postas posthouse, inn;
    RP casa rodante Br caravan, US trailer;
    Casa Rosada [en Argentina] = Argentinian presidential palace;
    casa semiadosada semi-detached house;
    casa solariega ancestral home, family seat;
    casa unifamiliar = house, usually detached, on an estate;
    casa de vecindad tenement house
    2. [hogar] home;
    bienvenido a casa welcome home;
    en casa at home;
    ¿está tu hermano en casa? is your brother at home?;
    me quedé en casa leyendo I stayed at home and read a book;
    en casa se cena pronto we have dinner early at home;
    estar de casa to be casually dressed;
    unas zapatillas de ir por casa slippers for wearing around the house;
    pásate por (mi) casa come round, come over to my place;
    ir a casa to go home;
    irse de casa to leave home;
    me fui de casa a los dieciséis años I left home at sixteen;
    franquear la casa a alguien to open one's home to sb;
    generalmente es la mujer la que lleva la casa it's usually the woman who runs the household;
    no para en casa he's hardly ever at home;
    no tener casa ni hogar to be homeless;
    ponte como en tu casa, estás en tu casa make yourself at home;
    sin casa homeless;
    había varios sin casa durmiendo a la intemperie there were several homeless people sleeping rough;
    hemos recogido a un niño sin casa we've taken in a child from a broken home;
    Esp
    quiere poner casa en Valencia she wants to go and live in Valencia;
    sentirse como en casa to feel at home;
    ser (uno) muy de su casa to be a homebody;
    Fam
    como Pedro por su casa: entra y sale como Pedro por su casa she comes in and out as if she owns the place;
    todo queda en casa: nadie se enterará de tu despiste, todo queda en casa no one will find out about your mistake, we'll keep it between ourselves;
    el padre y el hijo dirigen el negocio, así que todo queda en casa the business is run by father and son, so it's all in the family;
    Esp Fam
    los unos por los otros y la casa sin barrer everybody said they'd do it and nobody did;
    Esp Fam
    esto parece la casa de tócame Roque everyone just does whatever they want in here, it's like Liberty Hall in here;
    cada uno en su casa, y Dios en la de todos = you should mind your own business;
    en casa del herrero cuchillo de palo the shoemaker's wife is always worst shod
    casa mortuoria home of the deceased;
    casa paterna parental home
    3. [familia] family;
    [linaje] house;
    procede de una de las mejores casas de la ciudad she comes from one of the most important families in the city
    Hist la casa de Austria the Hapsburgs; Hist la casa de Borbón the Bourbons;
    casa real royal family
    4. [establecimiento] company;
    este producto lo fabrican varias casas this product is made by several different companies;
    por la compra de un televisor, la casa le regala una radio buy a television and we'll give you a radio for free;
    ¡invita la casa! it's on the house!;
    especialidad/vino de la casa house speciality/wine
    casa de apuestas bookmaker's, Br betting shop; Méx casa de asistencia boarding house;
    casa de banca banking house;
    Com casa central head office;
    casa de citas brothel;
    casa de comidas = cheap restaurant serving simple meals;
    casa discográfica record company;
    casa editorial publishing house;
    casa de empeño pawnshop;
    casa de empeños pawnshop;
    casa exportadora exporter;
    casa de huéspedes Br ≈ guesthouse, US ≈ rooming house;
    casa importadora importer;
    casa de lenocinio house of ill repute;
    Com casa matriz [de empresa] head office; [de grupo de empresas] parent company;
    casa pública brothel;
    muy Fam casa de putas whorehouse;
    casa de subastas auction house, auctioneer's;
    Am casa de tolerancia brothel
    5. [institución, organismo] RP casa bancaria savings bank;
    casa de baños public bathhouse;
    Fin casa de cambio Br bureau de change, US foreign-exchange bureau;
    casa de caridad poorhouse;
    casa consistorial Br town o US city hall;
    casa de correos post office;
    casa cuna [orfanato] foundling home;
    [guardería] nursery;
    casa de Dios house of God;
    CSur casa de estudios educational establishment; Am casa de gobierno = workplace of the head of state, governor, mayor etc;
    casa de locos madhouse;
    Fig
    ¡esto es una casa de locos! this place is a madhouse!;
    casa de la moneda [fábrica] mint;
    casa del pueblo = village social club run by local council;
    casa rectoral rectory;
    casa regional = social club for people from a particular region (in another region or abroad);
    casa religiosa [de monjas] convent;
    [de monjes] monastery; RP casa de reposo rest home; RP casa de salud rest home;
    casa del Señor house of God;
    casa de socorro first-aid station o Br post;
    casa de la villa town hall
    6. CSur
    las casas [en estancia, hacienda] the farmstead
    7. Dep home;
    jugar en casa to play at home;
    jugar fuera de casa to play away (from home);
    el equipo de casa the home team
    8. [en juegos de mesa] home
    9. [casilla de ajedrez, damas] square
    10. casa celeste [en astrología] house
    CASA ROSADA
    Casa Rosada (the “pink house”) in Buenos Aires, is the name of the Argentinian Presidential Palace. Its pink colour was originally chosen (for an earlier building) by president Domingo Sarmiento (1868-74) to represent a combination between the two feuding political traditions of nineteenth century Argentina – red for the Federalists and white for the Unitarians. Argentina's presidents have addressed the people from the balcony of the palace, but the most famous orator to use it was Evita Peron, so there was a huge controversy when film director Alan Parker obtained permission to use the balcony when filming his musical “Evita” in 1997, with Madonna in the title role.
    * * *
    f
    1 house;
    como una casa fam huge fam ;
    comenzar la casa por el tejado fig put the cart before the horse;
    tirar la casa por la ventana spare no expense;
    se me cayó la casa encima fig the bottom fell out of my world
    2 DEP
    :
    jugar en casa play at home;
    jugar fuera de casa play away, play on the road
    3 ( hogar) home;
    en casa at home;
    estás en tu casa make yourself at home;
    de andar por casa ropa for (wearing) around the house; fig: arreglo makeshift;
    llevar la casa run the home;
    ser muy de su casa be a real home-lover;
    todo queda en casa everything stays in the family
    * * *
    casa nf
    1) : house, building
    2) hogar: home
    3) : household, family
    4) : company, firm
    5)
    echar la casa por la ventana : to spare no expense
    * * *
    casa n
    1. (en general) house
    2. (hogar) home
    3. (empresa) company

    Spanish-English dictionary > casa

  • 11 tomar

    v.
    1 to take.
    Ella toma la rama She takes the branch.
    Ella toma esa responsabilidad She takes that responsibility.
    2 to have (comida, bebida).
    ¿qué quieres tomar? what would you like (to drink)?; (beber) what would you like (to eat)? (comer) (peninsular Spanish)
    3 to catch (trasporte) (autobús, tren).
    4 to adopt (adquirir) (actitud, costumbre).
    tomarle manía/cariño a algo/alguien to take a dislike/a liking to something/somebody
    5 to take down (apuntar) (datos, información).
    6 to go, to head.
    7 to drink. ( Latin American Spanish)
    Ella toma limonada She drinks lemonade.
    Ellos tomaron anoche They had some drinks last night.
    8 to require.
    Me toma mucho tiempo I require a lot of time.
    * * *
    1 (gen) to take
    2 (baño, ducha) to have, take; (foto) to take
    3 (comer, beber) to have; (beber) to drink; (comer) to eat
    ¿qué tomarás? what would you like?
    4 (el autobús, el tren) to catch
    5 (aceptar) to accept, take
    6 (comprar) to buy, get, have
    7 (contratar) to take on, hire
    8 (alquilar) to take, rent
    9 (adquirir) to acquire, get into
    10 MILITAR to capture, take
    1 (encaminarse) to go, turn
    1 (gen) to take
    2 (beber) to drink; (comer) to eat
    \
    lo toma o lo deja take it or leave it
    no te lo tomes así don't take it like that
    toma (aquí tienes) here you are, here
    ¡toma! familiar (sorpresa) fancy that! 2 (enfado) it serves you right!
    ¡toma castaña! familiar take that!
    toma y daca figurado give and take
    tomar a alguien de la mano to hold somebody's hand
    tomar a pecho to take to heart
    tomar afecto / tomar cariño to become fond of
    tomar algo a mal to take something badly
    tomar aliento to catch one's breath
    tomar decisiones to make decisions
    tomar el fresco to get some fresh air
    tomar el pelo a alguien figurado to pull somebody's leg
    tomar el sol to sunbathe
    tomar en cuenta to take into account
    tomar en serio to take seriously
    tomar forma to take shape
    tomar frío to catch a cold
    tomar la costumbre to get into the habit
    tomar las aguas to take the waters
    tomar nota to take note
    tomar partido por to take sides with
    tomar por (considerar) to take for
    tomar tierra to land
    tomarla con alguien familiar to have it in for somebody
    tomarse la molestia de to take the trouble to
    tomarse las cosas con calma to take it easy
    * * *
    verb
    2) drink, have
    3) capture, seize
    - tomarse
    * * *
    Para las expresiones tomar las aguas, tomar las armas, tomar la delantera, tomar impulso, tomar tierra, ver la otra entrada.
    1. VERBO TRANSITIVO
    1) (=coger) to take

    ¡toma! — here (you are)!

    vayan tomando [asiento] — please sit down, please be seated frm

    tomar la [pluma] — to pick {o} take up one's pen

    2) (=ingerir, consumir) [+ comida] to eat, have; [+ bebida] to drink, have; [+ medicina] to take

    ¿qué quieres tomar? — what would you like?, what will you have?

    tomar el [pecho] — to feed at the breast, breastfeed

    3) (=viajar en) [+ tren, avión, taxi] to take

    vamos a tomar el autobús — let's take {o} get the bus

    cada día toma el tren de las nueve — he catches {o} takes the nine o'clock train every day

    4) (Cine, Fot, TV) to take

    tomar una foto de algn — to take a photo of sb, take sb's photo

    5) (=apuntar) [+ notas, apuntes] to take; [+ discurso] to take down

    nos tomaron [declaración] en comisaría — they took (down) our statements {o} they took statements from us at the police station

    tomar [por escrito] — to write down

    6) (=medir) [+ temperatura, pulso] to take

    ven, que te tomo las medidas — let me take your measurements

    7) (=adoptar) [+ decisión, precauciones] to take
    8) (=adquirir)

    el proyecto ya está tomando [forma] — the project is taking shape

    color 2), conciencia 3)
    9) (=empezar a sentir)

    la jefa la ha tomado {o} la tiene tomada conmigo — the boss has (got) it in for me

    10) (=disfrutar de) [+ baño, ducha] to have, take

    tomar el [aire] {o} el [fresco] — to get some fresh air

    tomar el [sol] — to sunbathe

    11) (Mil) (=capturar) to take, capture; (=ocupar) to occupy
    12) (=contratar) [+ empleado] to take on, engage
    13) (=ocupar) to take
    14) (=entender, interpretar) to take

    lo tomó como una ofensa — he took offence at it, he was offended by it

    lo han tomado a [broma] — they haven't taken it seriously, they are treating it as a joke

    no lo tomes en [serio] — don't take it seriously

    15) tomar a algn por (=confundir)

    tomar a algn por policía — to take sb for a policeman, think that sb is a policeman

    ¿por quién me toma? — what do you take me for?, who do you think I am?

    16) [sexualmente] to have
    17) And (=molestar) to upset, annoy
    2. VERBO INTRANSITIVO
    1) (Bot) [planta] to take (root); [injerto] to take
    2) LAm (=ir)
    3) LAm (=beber) to drink
    4) [exclamaciones]

    ¡toma! *

    ¡toma! menuda suerte has tenido... — well, of all the luck!, can you believe it? what luck!

    ¡toma! pues yo también lo sé hacer — hey! I know how to do that too

    ¡toma ya! —

    ¡toma ya, vaya tío tan bueno! — wow, what an amazing guy! *

    ¡toma ya, vaya golazo! — look at that, what a fantastic goal!

    5) esp LAm
    *

    tomó [y] se fue — off he went, he upped and went

    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) (asir, agarrar) to take

    ¿lo puedo tomar prestado? — can I borrow it?

    2)
    a) (Mil) <pueblo/ciudad> to take, capture; < tierras> to seize
    b) <universidad/fábrica> to occupy
    4)
    a) ( beber) to drink
    b) (servirse, consumir) to have

    ¿vamos a tomar algo? — shall we go for a drink?

    c) <medicamento/vitaminas> to take
    5) <tren/taxi/ascensor> to take; <calle/atajo> to take
    6)
    a) (medir, registrar) to take

    tomarle la temperatura/la tensión a alguien — to take somebody's temperature/blood pressure

    b) <notas/apuntes> to take
    c) < foto> to take
    7) ( adoptar) <medidas/actitud> to take, adopt; < precauciones> to take; < decisión> to make, take
    8)
    a)

    tomar a alguien por esposo/esposa — (frml) to take somebody as o to be one's husband/wife

    b) (esp AmL) ( contratar) to take on
    c) profesor <alumnos/clases> to take on
    d) colegio < niño> to take
    9) ( confundir)

    tomar algo/a alguien POR algo/alguien — to take something/somebody for something/somebody

    ¿por quién me has tomado? — who o what do you take me for?

    te van a tomar por tonto — they'll take you for a fool, they'll think you're stupid

    10) ( reaccionar frente a) <noticia/comentario> to take

    tómalo como de quien vienetake it with a grain (AmE) o (BrE) pinch of salt

    lo tomó a mal/a broma — he took it the wrong way/as a joke

    11) < tiempo> to take
    12) ( en costura) to take in
    13) ( adquirir)
    a) < forma> to take; < aspecto> to take on

    dado el cariz que están tomando las cosas... — the way things are going...

    b) <velocidad/altura> to gain
    c) < costumbre> to get into
    14) ( cobrar) <cariño/asco>

    tomarle algo A algo/alguien: le he tomado cariño a esta casa/a la niña I've become quite attached to this house/quite fond of the girl; les ha tomado asco a los mejillones he's gone right off mussels (colloq); justo ahora que le estoy tomando el gusto just when I was getting to like it; tomarla con alguien/algo — (fam) to take against somebody/something

    15)

    tomar el aire or el fresco — to get some (fresh) air

    vas a tomar frío — (RPl) you'll get o catch cold

    b) <baño/ducha> to take, have
    16) ( recibir) < clases> to take; < curso> to take, do (BrE)
    2.
    tomar vi
    1) ( asir)

    toma, léelo tú misma — here, read it yourself

    toma, aquí tienes tus tijeras — here are your scissors

    tome, yo no lo necesito — take it, I don't need it

    2) (esp AmL) ( beber alcohol) to drink
    3) (AmL) (ir) to go

    tomaron para el norte/por allí — they went north/that way

    tomar a la derechato turn o go right

    4) injerto to take
    3.
    tomarse v pron
    1) <vacaciones/tiempo> to take
    2) <molestia/libertad> to take

    tomarse la molestia/libertad de + inf — to take the trouble to + inf/the liberty of + ger

    3) (enf)
    a) <café/vino> to drink

    se toma todo lo que gana — (AmL) he spends everything he earns on drink

    b) <medicamento/vitaminas> to take
    c) <desayuno/merienda/sopa> to eat, have; <helado/yogur> to have
    4) <autobús/tren/taxi> to take
    5) (Med)
    a) (refl) to take
    b) (caus)

    tomarse la presión or la tensión — to have one's blood pressure taken

    6) (caus) (esp AmL) < foto> to have... taken
    7) (enf) ( reaccionar frente a) <comentario/noticia> to take
    8) (Chi) <universidad/fábrica> to occupy
    * * *
    = capture, take, take (in/into), usurp, pull from, pull off, spring for, swig.
    Ex. In those early days, so the story goes, the library movement was in danger of being captured by an aristocratic intellectual class designing to make the public library an elitist center for scholarly research.
    Ex. If we take Cindi, Albert will almost surely grieve.
    Ex. For example, a computer on board a space ship, o even in some cars, takes in data, works out settings, displays results completely automatically.
    Ex. Peter Jackaman fears 'that public libraries have failed to grasp the opportunity which this development offered, and as result their potential role has, in many cases, been usurped by other agencies'.
    Ex. The data is pulled directly from all the bibliographic data bases on DIALOG that have a JN field.
    Ex. One of its main advantages is the potential to pull off descriptive entries onto disc to create annotated booklists.
    Ex. If I decide to spring for this I'll let you in on what I find out.
    Ex. One day she indulged in her habit of swigging too much gin before going to feed the porker and after opening its pen she slumped in a heap.
    ----
    * de armas tomar = redoubtable.
    * desventaja del primero en tomar la iniciativa = first-mover disadvantage.
    * disfrutar tomando el sol = bask.
    * estar tomando + Fármaco = be on + Fármaco.
    * irse a tomar por culo = naff off.
    * llevar a tomar una decisión = lead (up) to + decision.
    * lo tomas o lo dejas = take it or leave it.
    * necesitar tomar cierto tipo de decisiones = require + judgement, require + judgement, require + an exercise of + judgement.
    * no ser para tomárselo a risa = be no laughing matter.
    * no tomándose a uno como el centro de referencia = ex-centric [excentric].
    * no tomárselo bien = not take + kindly to, not take + kindly to.
    * para tomar medidas = for action.
    * persona que toma la última decisión = decider.
    * primero en tomar la iniciativa = first mover.
    * que se toma las cosas con calma = laid-back, laid-back.
    * que toma parte en = involved in.
    * responsable de tomar decisiones = decision maker [decision-maker].
    * reunión para tomar café = coffee party.
    * salir a tomar una copa = go out for + a drink.
    * ser de armas tomar = be a (real) handful.
    * tomándose a uno como centro de referencia = centric.
    * tomar a Alguien bajo + Posesivo + tutela = take + Nombre + under + Posesivo + wings.
    * tomar a la ligera = take + lightly.
    * tomar aliento = draw + a breath.
    * tomar armas = take up + arms.
    * tomar a saco = take + Nombre + by storm.
    * tomar asiento = take + a seat (on).
    * tomar a sorbos = sip.
    * tomar atajos = take + shortcuts.
    * tomar cariño a = grow + fond of.
    * tomar carta en = get + stuck into.
    * tomar como ejemplo = take.
    * tomar como modelo = pattern.
    * tomar como punto de partida = build on/upon.
    * tomar como responsabilidad propia = take it upon + Reflexivo + to.
    * tomar conciencia = sensitise [sensitize, -USA], enhance + awareness.
    * tomar copas = tipple.
    * tomar decisión = make + choices.
    * tomar decisiones = exercise + judgement.
    * tomar decisiones con conocimiento de causa = make + informed decisions.
    * tomar decisiones fundadas = make + informed decisions.
    * tomar decisiones por Alguien = take + decisions in + Posesivo + name.
    * tomar ejemplo de = take + a lead from.
    * tomar el control = take + the helm.
    * tomar el control de = take + control of.
    * tomar el mando = take + the helm.
    * tomar el pelo = tease, twit, taunt.
    * tomar el poder = take + power.
    * tomar el pulso a Algo = take + the pulse.
    * tomar el relevo = hand over + the torch, pass (on) + the torch, pass (on) + the baton, take it from here.
    * tomar el relevo (de) = take over + the leadership (from).
    * tomar el relevo en el mando = take over + the helm.
    * tomar el relevo en el timón = take over + the helm.
    * tomar el sol = sunbathe, sun + Reflexivo, soak up + rays.
    * tomar el sol con gusto = bask.
    * tomar el tiempo = time.
    * tomar el timón = take + the helm.
    * tomar en consideración = allow for, take into + consideration.
    * tomar en sentido literal = take + Nombre + at face value, accept + Nombre + at face value.
    * tomar forma = take + form, take + shape, assume + form, shape up.
    * tomarla con Alguien = turn on + Nombre.
    * tomar la decisión más acertada dadas las circunstancias = do + the best thing in the circumstances.
    * tomar la delantera = take + a lead, take + an early lead.
    * tomar la iniciativa = seize + the initiative, take + initiative, take + a lead, step up.
    * tomar la iniciativa en + Infinitivo = take + the lead in + Gerundio.
    * tomar la mano = take + Posesivo + hand.
    * tomar la palabra sin dejar hablar a los demás = hog + the floor.
    * tomar la responsabilidad = take + responsibility.
    * tomar las decisiones = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * tomar las riendas = take (over) + the reins.
    * tomar las riendas del poder = take + the reins of power.
    * tomarle afición a = acquire + a taste for, develop + a taste for.
    * tomarle el gusto a = acquire + a taste for, develop + a taste for.
    * tomarle el pelo a = make + fun of.
    * tomarle la palabra a Alguien = take + Nombre + at + Posesivo + word.
    * tomar medicamentos = take + drugs.
    * tomar medida = take + action step.
    * tomar medidas = follow + steps, take + precaution, take + steps, take + measures, produce + contingency plan, make + contingency plan, apply + measures, undertake + action.
    * tomar medidas (contra) = take + action (against).
    * tomar medidas correctivas = pose + corrective action, take + corrective action, take + remedial action.
    * tomar medidas demasiado drásticas = throw + the baby out with the bath water, throw + the baby out with the bath water.
    * tomar medidas de seguridad = take + safety precautions.
    * tomar medidas de seguridad más estrictas = tighten + security.
    * tomar medidas drásticas contra = clamp down on.
    * tomar medidas enérgicas contra = crack down on.
    * tomar medidas preventivas = take + preventive measures.
    * tomar nota = make + a note, take + note.
    * tomar nota de = note.
    * tomar otra decisión = decision to the contrary.
    * tomar otra dirección = branch off + on a side trail.
    * tomar parte = involve, take + part, become + involved.
    * tomar parte activa = become + involved, get + active.
    * tomar parte en = join in.
    * tomar parte en el asunto = enter + the fray.
    * tomar parte en en el asunto = be part of the picture.
    * tomar partido = take + sides.
    * tomar partido por = side with.
    * tomar partido por Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * tomar por asalto = take + Nombre + by storm, take + Nombre + by storm.
    * tomar por defecto = default to.
    * tomar por omisión = default to.
    * tomar por sorpresa = storm.
    * tomar por término medio = average.
    * tomar posesión de un cargo = swear in, take + office.
    * tomar precaución = take + precaution, take + caution.
    * tomar represalias contra = retaliate against, clamp down on.
    * tomar represalias contra Alguien = hold + it against.
    * tomarse Algo a la ligera = take + Nombre + lightly.
    * tomarse Algo a pecho = take to + heart.
    * tomarse Algo con calma = take + Posesivo + time.
    * tomarse Algo con humor = take + Nombre + in good humour.
    * tomarse Algo de buen grado = take + Nombre + in good humour.
    * tomarse Algo en serio = take to + heart.
    * tomarse Algo tranquilo = take + Posesivo + time.
    * tomarse el tiempo que Uno necesita = take + Posesivo + time.
    * tomarse en serio = take + seriously, get + serious.
    * tomarse excedencia en el trabajo = take + leave from + employment.
    * tomarse + Expresión Temporal + de asuntos propios = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse + Expresión Temporal + de permiso en el trabajo = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse + Expresión Temporal + de vacaciones = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse interés por = take + an interest in.
    * tomarse la libertad de = take + the liberty of.
    * tomarse la molestia = take + the trouble to.
    * tomarse la molestia de = take + the time and effort, take + the time to + Infinitivo.
    * tomarse la pastilla diaria de la malaleche = take + Posesivo + daily mean pill.
    * tomarse las cosas a la ligera = make + light of things.
    * tomarse las cosas con calma = keep + a cool head, play it + cool.
    * tomarse la venganza = wreak + vengeance upon.
    * tomarse libertades = take + liberties.
    * tomárselo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * tomárselo con calma = hang + loose, take it + easy, keep + a cool head, play it + cool.
    * tomárselo tranquilo = hang + loose, take it + easy.
    * tomarse + Tiempo + de excedencia = take + Tiempo + off from work, take + Tiempo + off.
    * tomarse un descanso = take + time out, take + Posesivo + break, lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * tomarse unos días de asuntos propios = take + time off work.
    * tomarse unos días de asuntos propios = take + time off, take + time out.
    * tomarse unos días de descanso = take + a break from work.
    * tomarse unos días de permiso = take + a leave of absence.
    * tomarse unos días de permiso en el trabajo = take + time off work.
    * tomarse unos días de permiso en el trabajo = take + time off, take + time out.
    * tomarse unos días de vacaciones = take + time off, take + time out, take + time off work.
    * tomarse un respiro = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * tomarse un trago = take + a swig.
    * tomar tiempo = take + time, take + long.
    * tomar una decisión = make + decision, make + judgement, take + decision, reach + decision, make up + Posesivo + (own) mind, adopt + decision.
    * tomar una decisión sin conocer todos los datos = make + uninformed decision.
    * tomar una decisión sin consultar con nadie = take it upon + Reflexivo + to.
    * tomar una dirección = take + direction.
    * tomar una foto = snap + the camera.
    * tomar una fotografía = take + picture.
    * tomar una opción = take up + option.
    * tomar una postura = take + viewpoint, adopt + a stance, take + position, take + a stance.
    * tomar una postura firme = take + a stand (against).
    * tomar una postura intransigente = take + a hard stand.
    * tomar un atajo por = cut across.
    * tomar un descanso = take + a breather, take + a break from work.
    * tomar un gran riesgo = play (for) + high stakes, play (for) + high stakes.
    * tomar un papel secundario = take + a back seat.
    * tomar un paso decisivo = take + the plunge.
    * tomar un tono + Adjetivo = take on + Adjetivo + character.
    * ventaja del primero en tomar la iniciativa = first-mover advantage.
    * vete a tomar por culo = fuck off.
    * volver a tomar = regain, retake.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) (asir, agarrar) to take

    ¿lo puedo tomar prestado? — can I borrow it?

    2)
    a) (Mil) <pueblo/ciudad> to take, capture; < tierras> to seize
    b) <universidad/fábrica> to occupy
    4)
    a) ( beber) to drink
    b) (servirse, consumir) to have

    ¿vamos a tomar algo? — shall we go for a drink?

    c) <medicamento/vitaminas> to take
    5) <tren/taxi/ascensor> to take; <calle/atajo> to take
    6)
    a) (medir, registrar) to take

    tomarle la temperatura/la tensión a alguien — to take somebody's temperature/blood pressure

    b) <notas/apuntes> to take
    c) < foto> to take
    7) ( adoptar) <medidas/actitud> to take, adopt; < precauciones> to take; < decisión> to make, take
    8)
    a)

    tomar a alguien por esposo/esposa — (frml) to take somebody as o to be one's husband/wife

    b) (esp AmL) ( contratar) to take on
    c) profesor <alumnos/clases> to take on
    d) colegio < niño> to take
    9) ( confundir)

    tomar algo/a alguien POR algo/alguien — to take something/somebody for something/somebody

    ¿por quién me has tomado? — who o what do you take me for?

    te van a tomar por tonto — they'll take you for a fool, they'll think you're stupid

    10) ( reaccionar frente a) <noticia/comentario> to take

    tómalo como de quien vienetake it with a grain (AmE) o (BrE) pinch of salt

    lo tomó a mal/a broma — he took it the wrong way/as a joke

    11) < tiempo> to take
    12) ( en costura) to take in
    13) ( adquirir)
    a) < forma> to take; < aspecto> to take on

    dado el cariz que están tomando las cosas... — the way things are going...

    b) <velocidad/altura> to gain
    c) < costumbre> to get into
    14) ( cobrar) <cariño/asco>

    tomarle algo A algo/alguien: le he tomado cariño a esta casa/a la niña I've become quite attached to this house/quite fond of the girl; les ha tomado asco a los mejillones he's gone right off mussels (colloq); justo ahora que le estoy tomando el gusto just when I was getting to like it; tomarla con alguien/algo — (fam) to take against somebody/something

    15)

    tomar el aire or el fresco — to get some (fresh) air

    vas a tomar frío — (RPl) you'll get o catch cold

    b) <baño/ducha> to take, have
    16) ( recibir) < clases> to take; < curso> to take, do (BrE)
    2.
    tomar vi
    1) ( asir)

    toma, léelo tú misma — here, read it yourself

    toma, aquí tienes tus tijeras — here are your scissors

    tome, yo no lo necesito — take it, I don't need it

    2) (esp AmL) ( beber alcohol) to drink
    3) (AmL) (ir) to go

    tomaron para el norte/por allí — they went north/that way

    tomar a la derechato turn o go right

    4) injerto to take
    3.
    tomarse v pron
    1) <vacaciones/tiempo> to take
    2) <molestia/libertad> to take

    tomarse la molestia/libertad de + inf — to take the trouble to + inf/the liberty of + ger

    3) (enf)
    a) <café/vino> to drink

    se toma todo lo que gana — (AmL) he spends everything he earns on drink

    b) <medicamento/vitaminas> to take
    c) <desayuno/merienda/sopa> to eat, have; <helado/yogur> to have
    4) <autobús/tren/taxi> to take
    5) (Med)
    a) (refl) to take
    b) (caus)

    tomarse la presión or la tensión — to have one's blood pressure taken

    6) (caus) (esp AmL) < foto> to have... taken
    7) (enf) ( reaccionar frente a) <comentario/noticia> to take
    8) (Chi) <universidad/fábrica> to occupy
    * * *
    = capture, take, take (in/into), usurp, pull from, pull off, spring for, swig.

    Ex: In those early days, so the story goes, the library movement was in danger of being captured by an aristocratic intellectual class designing to make the public library an elitist center for scholarly research.

    Ex: If we take Cindi, Albert will almost surely grieve.
    Ex: For example, a computer on board a space ship, o even in some cars, takes in data, works out settings, displays results completely automatically.
    Ex: Peter Jackaman fears 'that public libraries have failed to grasp the opportunity which this development offered, and as result their potential role has, in many cases, been usurped by other agencies'.
    Ex: The data is pulled directly from all the bibliographic data bases on DIALOG that have a JN field.
    Ex: One of its main advantages is the potential to pull off descriptive entries onto disc to create annotated booklists.
    Ex: If I decide to spring for this I'll let you in on what I find out.
    Ex: One day she indulged in her habit of swigging too much gin before going to feed the porker and after opening its pen she slumped in a heap.
    * de armas tomar = redoubtable.
    * desventaja del primero en tomar la iniciativa = first-mover disadvantage.
    * disfrutar tomando el sol = bask.
    * estar tomando + Fármaco = be on + Fármaco.
    * irse a tomar por culo = naff off.
    * llevar a tomar una decisión = lead (up) to + decision.
    * lo tomas o lo dejas = take it or leave it.
    * necesitar tomar cierto tipo de decisiones = require + judgement, require + judgement, require + an exercise of + judgement.
    * no ser para tomárselo a risa = be no laughing matter.
    * no tomándose a uno como el centro de referencia = ex-centric [excentric].
    * no tomárselo bien = not take + kindly to, not take + kindly to.
    * para tomar medidas = for action.
    * persona que toma la última decisión = decider.
    * primero en tomar la iniciativa = first mover.
    * que se toma las cosas con calma = laid-back, laid-back.
    * que toma parte en = involved in.
    * responsable de tomar decisiones = decision maker [decision-maker].
    * reunión para tomar café = coffee party.
    * salir a tomar una copa = go out for + a drink.
    * ser de armas tomar = be a (real) handful.
    * tomándose a uno como centro de referencia = centric.
    * tomar a Alguien bajo + Posesivo + tutela = take + Nombre + under + Posesivo + wings.
    * tomar a la ligera = take + lightly.
    * tomar aliento = draw + a breath.
    * tomar armas = take up + arms.
    * tomar a saco = take + Nombre + by storm.
    * tomar asiento = take + a seat (on).
    * tomar a sorbos = sip.
    * tomar atajos = take + shortcuts.
    * tomar cariño a = grow + fond of.
    * tomar carta en = get + stuck into.
    * tomar como ejemplo = take.
    * tomar como modelo = pattern.
    * tomar como punto de partida = build on/upon.
    * tomar como responsabilidad propia = take it upon + Reflexivo + to.
    * tomar conciencia = sensitise [sensitize, -USA], enhance + awareness.
    * tomar copas = tipple.
    * tomar decisión = make + choices.
    * tomar decisiones = exercise + judgement.
    * tomar decisiones con conocimiento de causa = make + informed decisions.
    * tomar decisiones fundadas = make + informed decisions.
    * tomar decisiones por Alguien = take + decisions in + Posesivo + name.
    * tomar ejemplo de = take + a lead from.
    * tomar el control = take + the helm.
    * tomar el control de = take + control of.
    * tomar el mando = take + the helm.
    * tomar el pelo = tease, twit, taunt.
    * tomar el poder = take + power.
    * tomar el pulso a Algo = take + the pulse.
    * tomar el relevo = hand over + the torch, pass (on) + the torch, pass (on) + the baton, take it from here.
    * tomar el relevo (de) = take over + the leadership (from).
    * tomar el relevo en el mando = take over + the helm.
    * tomar el relevo en el timón = take over + the helm.
    * tomar el sol = sunbathe, sun + Reflexivo, soak up + rays.
    * tomar el sol con gusto = bask.
    * tomar el tiempo = time.
    * tomar el timón = take + the helm.
    * tomar en consideración = allow for, take into + consideration.
    * tomar en sentido literal = take + Nombre + at face value, accept + Nombre + at face value.
    * tomar forma = take + form, take + shape, assume + form, shape up.
    * tomarla con Alguien = turn on + Nombre.
    * tomar la decisión más acertada dadas las circunstancias = do + the best thing in the circumstances.
    * tomar la delantera = take + a lead, take + an early lead.
    * tomar la iniciativa = seize + the initiative, take + initiative, take + a lead, step up.
    * tomar la iniciativa en + Infinitivo = take + the lead in + Gerundio.
    * tomar la mano = take + Posesivo + hand.
    * tomar la palabra sin dejar hablar a los demás = hog + the floor.
    * tomar la responsabilidad = take + responsibility.
    * tomar las decisiones = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * tomar las riendas = take (over) + the reins.
    * tomar las riendas del poder = take + the reins of power.
    * tomarle afición a = acquire + a taste for, develop + a taste for.
    * tomarle el gusto a = acquire + a taste for, develop + a taste for.
    * tomarle el pelo a = make + fun of.
    * tomarle la palabra a Alguien = take + Nombre + at + Posesivo + word.
    * tomar medicamentos = take + drugs.
    * tomar medida = take + action step.
    * tomar medidas = follow + steps, take + precaution, take + steps, take + measures, produce + contingency plan, make + contingency plan, apply + measures, undertake + action.
    * tomar medidas (contra) = take + action (against).
    * tomar medidas correctivas = pose + corrective action, take + corrective action, take + remedial action.
    * tomar medidas demasiado drásticas = throw + the baby out with the bath water, throw + the baby out with the bath water.
    * tomar medidas de seguridad = take + safety precautions.
    * tomar medidas de seguridad más estrictas = tighten + security.
    * tomar medidas drásticas contra = clamp down on.
    * tomar medidas enérgicas contra = crack down on.
    * tomar medidas preventivas = take + preventive measures.
    * tomar nota = make + a note, take + note.
    * tomar nota de = note.
    * tomar otra decisión = decision to the contrary.
    * tomar otra dirección = branch off + on a side trail.
    * tomar parte = involve, take + part, become + involved.
    * tomar parte activa = become + involved, get + active.
    * tomar parte en = join in.
    * tomar parte en el asunto = enter + the fray.
    * tomar parte en en el asunto = be part of the picture.
    * tomar partido = take + sides.
    * tomar partido por = side with.
    * tomar partido por Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * tomar por asalto = take + Nombre + by storm, take + Nombre + by storm.
    * tomar por defecto = default to.
    * tomar por omisión = default to.
    * tomar por sorpresa = storm.
    * tomar por término medio = average.
    * tomar posesión de un cargo = swear in, take + office.
    * tomar precaución = take + precaution, take + caution.
    * tomar represalias contra = retaliate against, clamp down on.
    * tomar represalias contra Alguien = hold + it against.
    * tomarse Algo a la ligera = take + Nombre + lightly.
    * tomarse Algo a pecho = take to + heart.
    * tomarse Algo con calma = take + Posesivo + time.
    * tomarse Algo con humor = take + Nombre + in good humour.
    * tomarse Algo de buen grado = take + Nombre + in good humour.
    * tomarse Algo en serio = take to + heart.
    * tomarse Algo tranquilo = take + Posesivo + time.
    * tomarse el tiempo que Uno necesita = take + Posesivo + time.
    * tomarse en serio = take + seriously, get + serious.
    * tomarse excedencia en el trabajo = take + leave from + employment.
    * tomarse + Expresión Temporal + de asuntos propios = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse + Expresión Temporal + de permiso en el trabajo = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse + Expresión Temporal + de vacaciones = take + Expresión Temporal + off, have + Expresión Temporal + off work.
    * tomarse interés por = take + an interest in.
    * tomarse la libertad de = take + the liberty of.
    * tomarse la molestia = take + the trouble to.
    * tomarse la molestia de = take + the time and effort, take + the time to + Infinitivo.
    * tomarse la pastilla diaria de la malaleche = take + Posesivo + daily mean pill.
    * tomarse las cosas a la ligera = make + light of things.
    * tomarse las cosas con calma = keep + a cool head, play it + cool.
    * tomarse la venganza = wreak + vengeance upon.
    * tomarse libertades = take + liberties.
    * tomárselo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * tomárselo con calma = hang + loose, take it + easy, keep + a cool head, play it + cool.
    * tomárselo tranquilo = hang + loose, take it + easy.
    * tomarse + Tiempo + de excedencia = take + Tiempo + off from work, take + Tiempo + off.
    * tomarse un descanso = take + time out, take + Posesivo + break, lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * tomarse unos días de asuntos propios = take + time off work.
    * tomarse unos días de asuntos propios = take + time off, take + time out.
    * tomarse unos días de descanso = take + a break from work.
    * tomarse unos días de permiso = take + a leave of absence.
    * tomarse unos días de permiso en el trabajo = take + time off work.
    * tomarse unos días de permiso en el trabajo = take + time off, take + time out.
    * tomarse unos días de vacaciones = take + time off, take + time out, take + time off work.
    * tomarse un respiro = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.
    * tomarse un trago = take + a swig.
    * tomar tiempo = take + time, take + long.
    * tomar una decisión = make + decision, make + judgement, take + decision, reach + decision, make up + Posesivo + (own) mind, adopt + decision.
    * tomar una decisión sin conocer todos los datos = make + uninformed decision.
    * tomar una decisión sin consultar con nadie = take it upon + Reflexivo + to.
    * tomar una dirección = take + direction.
    * tomar una foto = snap + the camera.
    * tomar una fotografía = take + picture.
    * tomar una opción = take up + option.
    * tomar una postura = take + viewpoint, adopt + a stance, take + position, take + a stance.
    * tomar una postura firme = take + a stand (against).
    * tomar una postura intransigente = take + a hard stand.
    * tomar un atajo por = cut across.
    * tomar un descanso = take + a breather, take + a break from work.
    * tomar un gran riesgo = play (for) + high stakes, play (for) + high stakes.
    * tomar un papel secundario = take + a back seat.
    * tomar un paso decisivo = take + the plunge.
    * tomar un tono + Adjetivo = take on + Adjetivo + character.
    * ventaja del primero en tomar la iniciativa = first-mover advantage.
    * vete a tomar por culo = fuck off.
    * volver a tomar = regain, retake.

    * * *
    tomar [A1 ]
    vt
    A (asir, agarrar) to take
    toma lo que te debo here's o this is what I owe you
    toma la mía, yo no la necesito have o take mine, I don't need it
    ¿lo puedo tomar prestado un momento? can I borrow it for a minute?
    la tomé de la mano para cruzar la calle I took her by the hand o I held her hand to cross the street
    le tomó la mano y la miró a los ojos he took her hand and looked into her eyes
    tomó la pluma para escribirle he picked up the/his pen to write to her
    tomar las armas to take up arms
    tomar algo DE algo to take sth FROM sth
    tomó un libro de la estantería he took a book from the shelf
    los datos están tomados de las estadísticas oficiales the information is taken from official statistics
    B
    1 ( Mil) ‹pueblo/ciudad› to take, capture; ‹edificio› to seize, take
    2 ‹universidad/fábrica› to occupy
    C
    (hacerse cargo de): tomó el asunto en sus manos she took charge of the matter
    tomó la responsabilidad del negocio he took over the running of the business
    tomó a su cuidado a las tres niñas she took the three girls into her care, she took the three girls in
    D
    1 (beber) to drink
    no tomes esa agua don't drink that water
    tomó un sorbito she took a sip
    el niño toma (el) pecho the baby's being breast-fed
    2 (servirse, consumir) to have
    ¿vamos a tomar algo? shall we go for a drink?
    ven a tomar una copa/un helado come and have a drink/an ice cream
    no quiere tomar la sopa she doesn't want (to eat) her soup
    nos invitó a tomar el té/el aperitivo he invited us for tea/an aperitif
    ¿qué tomas? what'll you have? ( colloq), what would you like to drink?
    ¿qué vas a tomar de postre? what are you going to have for dessert?
    no debe tomar grasas ( Esp); he's not allowed to eat fat
    3 ‹medicamento/vitaminas› to take
    E
    1 ‹tren/taxi/ascensor› to take
    ¿por qué no tomas el tren? why don't you go by train?, why don't you take o get the train?
    voy a ver si puedo tomar el tren de las cinco I'm going to try and catch the five o'clock train
    2 ‹calle/atajo› to take
    tome la primera a la derecha take the first (turning) on the right
    tomó la curva a toda velocidad he took the curve at full speed
    tomar tierra to land, touch down
    F
    1 (medir, registrar) to take
    tomarle la temperatura/la tensión a algn to take sb's temperature/blood pressure
    le tomé las medidas I took her measurements
    2 ‹notas/apuntes› to take
    tomó nota del número he took o noted down the number
    ¿quién tomó el recado? who took the message?
    tomarle declaraciones a algn to take a statement from sb
    me tomaron los datos they took (down) my details
    la maestra me tomó la lección the teacher made me recite the lesson
    3 ‹foto› to take
    le tomé varias fotos I took several photographs of her
    tomaron una película de la boda they filmed/videoed the wedding
    G
    1
    tomar a algn por esposo/esposa ( frml); to take sb as o to be one's husband/wife
    2 ( esp AmL) (contratar) to take on
    lo tomaron a prueba they took him on for a trial period
    3 «profesor» ‹alumnos/clases› to take on
    4 «colegio» ‹niño› to take
    H (adoptar) ‹medidas/actitud› to take, adopt; ‹precauciones› to take
    ha tomado la determinación de no volver a verlo she has decided not to see him again
    la decisión tomada por la directiva the decision taken by the board of directors
    aún no han tomado una decisión they haven't reached a decision yet
    tomó el nombre de su marido she took her husband's name
    tomando este punto como referencia taking this as our reference point
    I (confundir) tomar algo/a algn POR algo/algn:
    ¿por quién me has tomado? who o what do you take me for?
    te van a tomar por tonto they'll take you for a fool, they'll think you're stupid
    me tomó por mi hermana he mistook me for my sister
    J (reaccionar frente a) ‹noticia/comentario› to take
    lo tomó a broma he took it as a joke
    tómalo como de quien viene take it with a grain ( AmE) o ( BrE) pinch of salt
    no lo tomes a mal don't take it the wrong way
    K ‹tiempo› to take
    le tomó tres años escribir la tesis it took him three years to write his thesis
    un jardín tan grande toma demasiado tiempo a garden this/that big takes up too much time
    L (en costura) to take in
    1 ‹forma› to take; ‹aspecto› to take on
    el pollo está empezando a tomar color the chicken's beginning to brown o to go brown
    no me gusta nada el cariz que están tomando las cosas I don't like the way things are going o are shaping up
    2 ‹velocidad› to gain, get up, gather; ‹altura› to gain
    echó una carrera para tomar impulso he took a running start to get some momentum
    se detuvo un momento para tomar aliento he stopped for a moment to get o catch his breath
    3 ‹costumbre› to get into
    4
    tomar conciencia: hay que hacerle tomar conciencia de la gravedad del problema he must be made to realize o be made aware of the seriousness of the problem
    B (cobrar) ‹cariño/asco› tomarle algo A algo/algn:
    le he tomado cariño a esta casa I've become quite attached to this house
    ahora que le estoy tomando el gusto, me tengo que ir just when I was getting to like it, I have to go
    les ha tomado asco a los mejillones he's taken a dislike to mussels, he's gone right off mussels ( colloq)
    tomarla con algn/algo ( fam); to take against sb/sth
    la han tomado conmigo they've taken against me, they have o they've got it in for me
    la tiene tomada con la pobre chica he's got o he has it in for the poor girl
    A
    1
    (exponerse a): tomar el aire or tomar el fresco or (CS) tomar aire to get some (fresh) air
    tomar el sol or (CS, Méx) tomar sol to sunbathe
    vas a tomar frío (CS); you'll get o catch cold
    2 ‹baño/ducha› to take, have
    B (recibir) ‹clases› to take; ‹curso› to take, do ( BrE)
    estoy tomando clases de ruso I'm taking o having Russian classes
    tomé cinco lecciones con él I had five lessons with him
    ■ tomar
    vi
    A
    (asir): toma, léelo tú misma here, read it yourself
    toma y vete a comprar unos caramelos here you are, go and buy some candy
    toma, aquí tienes tu tijera here are your scissors
    tome, yo no lo necesito take it, I don't need it
    ¡toma! ( Esp fam): ¡toma! ése sí que es un tío guapo hey! now that's what I call handsome! ( colloq)
    ¿no querías pelea? pues ¡toma! you wanted a fight? well, now you're going to get one!
    tomá de acá ( RPl fam): ¿que le preste la bici? ¡tomá de acá! lend him my bike? no way! o like hell I will! ( colloq)
    ¡toma ya! ( Esp fam): ¡toma ya! ¡qué estupideces dices, tío! boy o good grief o ( AmE) jeez! you really do come out with some stupid remarks! ( colloq)
    ¡toma ya! lo ha vuelto a tirar for heaven's sake, he's knocked it over again!, jeez ( AmE) o ( BrE) for Pete's sake, he's knocked it over again! ( colloq)
    B ( esp AmL) (beber alcohol) to drink
    C ( AmL) (ir) to go
    tomar a la derecha to turn o go right
    D «injerto» to take
    A
    1 ‹vacaciones› to take
    se tomó el día libre he took the day off
    2 ‹tiempo› to take
    tómate todo el tiempo que quieras take as long as you like
    B ‹molestia/trabajo›
    ni siquiera se tomó la molestia de avisarnos he didn't even bother to tell us
    se tomó el trabajo de buscar en los archivos he went to the trouble of looking through the files
    me tomé la libertad de usar el teléfono I took the liberty of using your phone
    ya me tomaré la revancha I'll get even o I'll get my own back one of these days
    C ( enf)
    1 ‹café/vino› to drink
    se toma todo lo que gana ( AmL); he spends everything he earns on drink
    2 ‹medicamento/vitaminas› to take
    3 ‹desayuno/merienda› to eat, have; ‹helado/yogur› to have
    tómate toda la sopa eat up all your soup
    se tomó un filete ( Esp); he had a steak
    D ‹autobús/tren/taxi› to take
    tomárselas ( RPl fam); to go, clear off ( colloq)
    yo me las tomo I'm off! ( colloq), I'm taking off! ( AmE colloq)
    E ( Med)
    1 ( refl) to take
    se tomó la temperatura she took her temperature
    2 ( caus):
    tomarse la presión or la tensión to have one's blood pressure taken
    F ( caus) ( esp AmL) ‹foto› to have … taken
    me tomé unas fotos para el pasaporte I had some photos taken for my passport
    G ( enf) (reaccionar frente a) ‹comentario/noticia› to take
    se lo tomó a broma or chiste or risa she took it as a joke
    se tomó muy a mal que no la llamaras she was very put out that you didn't phone her
    H ( Chi) ‹universidad/fábrica› to occupy
    * * *

     

    tomar ( conjugate tomar) verbo transitivo
    1 ( en general) to take;

    la tomé de la mano I took her by the hand;
    toma lo que te debo here's what I owe you;
    ¿lo puedo tomar prestado? can I borrow it?;
    tomó el asunto en sus manos she took charge of the matter;
    tomar precauciones/el tren/una foto to take precautions/the train/a picture;
    tomarle la temperatura a algn to take sb's temperature;
    tomar algo por escrito to write sth down;
    tomar algo/a algn POR algo/algn to take sth/sb for sth/sb;
    ¿por quién me has tomado? who o what do you take me for?;
    lo tomó a mal/a broma he took it the wrong way/as a joke;
    eso toma demasiado tiempo that takes up too much time
    2


    b) (servirse, consumir) to have;

    ¿qué vas a tomar? what are you going to have?

    3 (esp AmL)

    b) [ profesor] ‹alumnos/clases to take on

    c) [ colegio] ‹ niño to take

    4 ( apoderarse de) ‹fortaleza/tierras to seize;
    universidad/fábrica to occupy
    5 ( adquirir) ‹ forma to take;
    aspecto to take on;
    velocidad/altura to gain;
    costumbre to get into
    6 ( cobrar):
    le he tomado cariño a esta casa/a la niña I've become quite attached to this house/quite fond of the girl

    7 ( exponerse a):

    tomar (el) sol to sunbathe;
    vas a tomar frío (CS) you'll get o catch cold
    verbo intransitivo
    1 ( asir):
    toma, aquí tienes tus tijeras here are your scissors;

    tome, yo no lo necesito take it, I don't need it
    2 (esp AmL) ( beber alcohol) to drink
    3 (AmL) (ir) to go;

    tomar a la derecha to turn o go right
    4 [ injerto] to take
    tomarse verbo pronominal
    1vacaciones/tiempo to take;

    2molestia/libertad to take;
    tomarse la molestia/libertad de hacer algo to take the trouble to do sth/the liberty of doing sth

    3 ( enf)
    a)café/vino to drink

    b)medicamento/vitaminas to take

    c)desayuno/merienda/sopa to eat, have;

    helado/yogur to have
    4autobús/tren/taxi to take
    5 (Med)
    a) ( refl) to take;


    b) ( caus):


    6 ( caus) (esp AmL) ‹ fototo have … taken
    7 ( enf) ( reaccionar frente a) ‹comentario/noticia to take;

    8 (Chi) ‹universidad/fábrica to occupy
    tomar verbo transitivo
    1 (coger, agarrar) to take: tomó mi mano, he took my hand
    toma las llaves, here are the keys
    2 (autobús, taxi, etc) to take, catch: tomé el ascensor, I took the lift o elevator
    tengo que tomar el próximo tren, I have to catch the next train
    3 (alimentos) to have
    (bebidas) to drink
    (medicinas) to take
    4 (adoptar) to take, adopt: tomaron medidas desesperadas, they took desperate measures
    5 (tener cierta reacción) no lo tomes a broma, don't take it as a joke
    6 (juzgar) no me tomes por idiota, don't think I'm stupid
    (confundirse) le tomaron por Robert Redford, they mistook him for Robert Redford
    7 (el aire, el fresco, etc) to get
    tomar el sol, to sunbathe
    8 (en carretera) decidió tomar la autopista, he decided to take the motorway
    9 (apuntes, notas) to take
    10 (fotos) to take
    11 Av tomar tierra, to land, touch down 12 ¡toma! excl (sorpresa) well!, why!
    (asentimiento) of course!
    ' tomar' also found in these entries:
    Spanish:
    adelantarse
    - aire
    - apetecer
    - apunte
    - arma
    - asunto
    - baño
    - birra
    - cachondeo
    - carrerilla
    - carta
    - competer
    - concernir
    - conciencia
    - contingencia
    - copa
    - cuerpo
    - deber
    - decisión
    - delantera
    - derivar
    - desviarse
    - determinar
    - determinación
    - drogodependencia
    - especificación
    - granulada
    - granulado
    - impulso
    - iniciativa
    - jugar
    - mal
    - meterse
    - nota
    - parte
    - partida
    - partido
    - pecho
    - pensar
    - pito
    - poder
    - posesión
    - precaución
    - pulso
    - reírse
    - relevo
    - represalia
    - resolver
    - sol
    - tierra
    English:
    account
    - action
    - antidepressant
    - beach
    - borrow
    - capture
    - catch
    - change
    - clamp down
    - coffee break
    - come off
    - compel
    - confuse
    - corner
    - crack down
    - crackdown
    - cut across
    - drink
    - eight
    - either
    - engage in
    - face value
    - form
    - govern
    - have
    - join
    - join in
    - jot down
    - laugh off
    - less
    - lightly
    - make
    - measure
    - mental
    - mickey
    - mind
    - monotony
    - muck about
    - muck around
    - note
    - occupy
    - off
    - office
    - pause
    - precaution
    - provision
    - record
    - rest
    - retaliate
    - rib
    * * *
    vt
    1. [agarrar] to take;
    me tomó de un brazo he took me by the arm;
    tomó el dinero y se fue she took the money and left;
    tómalo, ya no me hace falta take o have it, I no longer need it;
    toma el libro que me pediste here's the book you asked me for;
    Fam
    ¡toma ésa! [expresa venganza] that'll teach you!, chew on that!
    2. [sacar, obtener] to take;
    este ejemplo lo tomé del libro I took this example from the book;
    fue al sastre para que le tomara las medidas he went to the tailor's to have his measurements taken;
    toma unos planos de la casa [con cámara] take a few shots of the house;
    tomar fotos (a o [m5] de) to take photos (of);
    tomar declaración a alguien to take a statement from sb;
    tomarle la lección a alguien to test sb on what they've learned at school;
    tomar unas muestras de orina/sangre (a alguien) to take some urine/blood samples (from sb);
    tomar la tensión/temperatura a alguien to take sb's blood pressure/temperature
    3. [ingerir] [alimento, medicina, droga] to take;
    ¿qué quieres tomar? [beber] what would you like (to drink)?;
    Esp [comer] what would you like (to eat)?;
    ¿quieres tomar algo (de beber)? would you like something to drink?;
    Esp
    ¿quieres tomar algo (de comer)? would you like something to eat?;
    tomé sopa I had soup;
    no tomo alcohol I don't drink (alcohol)
    4. [exponerse a]
    tomar el sol, Am [m5] tomar sol to sunbathe;
    salir a tomar el aire, Am [m5] salir a tomar aire to go out for a breath of fresh air;
    salir a tomar el fresco to go out for a breath of fresh air;
    RP
    tomar frío to catch a chill;
    tomó frío, por eso se engripó she caught a chill, that's why she came down with flu
    5. [desplazarse mediante] [autobús, tren] to catch;
    [taxi, ascensor, telesilla] to take;
    tomaré el último vuelo I'll be on the last flight;
    podríamos tomar el tren we could go by train;
    tomaron un atajo they took a short-cut
    6. [recibir] to take;
    toma lecciones de piano she is taking o having piano lessons;
    he tomado un curso de jardinería I've taken o done a course on gardening;
    toma mi consejo y… take my advice and…;
    ¿tomas a María por esposa? do you take María to be your lawfully wedded wife?
    7. [apuntar] [datos, información] to take down;
    tomar apuntes o [m5] notas to take notes;
    tomar algo por escrito to take o write sth down;
    el secretario iba tomando nota de todo the secretary noted everything down
    8. [baño, ducha] to take, to have
    9. [adoptar] [medidas, precauciones, decisión] to take;
    [actitud, costumbre, modales] to adopt;
    tomar la determinación de hacer algo to determine o decide to do sth;
    el Presidente debe tomar una postura sobre este asunto the President should state his opinion on this matter
    10. [adquirir, cobrar] [velocidad] to gain, to gather;
    las cosas están tomando mejor aspecto con este gobierno things are looking up under this government;
    el avión fue tomando altura the plane climbed;
    tomar confianza to grow in confidence, to become more assured;
    la obra ya está tomando forma the play is beginning to take shape;
    tomar fuerzas to gather one's strength;
    voy tomándole el gusto a esto del esquí acuático water-skiing is starting to grow on me;
    tomar interés por algo to get o grow interested in sth;
    tomarle manía/cariño a to take a dislike/a liking to;
    las negociaciones tomaron un rumbo favorable the negotiations started to go better
    11. [asumir, encargarse de]
    tomar el control to take control;
    el copiloto tomó el mando the copilot took over;
    12. [reaccionar a] to take;
    ¿qué tal tomó la noticia? how did she take the news?;
    las cosas hay que tomarlas como vienen you have to take things as they come;
    tómalo con calma take it easy
    13. [llevar] [tiempo] to take;
    me tomó mucho tiempo limpiarlo todo it took me a long time to clean it all
    14. [contratar] to take on
    15. [invadir] to take;
    las tropas tomaron la ciudad the troops took o seized the city;
    los estudiantes tomaron la universidad the students occupied the university
    16. Fam
    tomarla con alguien to have it in for sb
    17. [confundir]
    tomar a alguien por algo/alguien to take sb for sth/sb;
    ¿por quién me tomas o [m5] has tomado? what do you take me for?;
    lo tomé por el jefe I took o mistook him for the boss;
    ¿tú me tomas por tonto o qué? do you think I'm stupid or something?
    vi
    1. [encaminarse] to go;
    toma a la derecha/izquierda turn o go right/left;
    tomamos hacia el sur we headed south;
    toma por ahí/por ese camino go that way/down that road
    2. [en imperativo] [al dar algo]
    ¡toma! here you are!;
    toma, dale esto a tu madre here, give this to your mother
    3. Fam [como interjección]
    ¡toma! [expresa sorpresa] good grief!, Br blimey!;
    necesito unas vacaciones – ¡tomar! ¡y yo! I need a Br holiday o US vacation – what, and I don't?;
    ¡tomar ya!, ¡qué golazo! how's that for a goal?
    4. Am [beber alcohol] to drink
    * * *
    I v/t take; decisión tb
    make; bebida, comida have;
    tomarla con alguien fam have it in for s.o. fam ;
    tomar el sol sunbathe;
    ¡toma! here (you are);
    ¡toma ya! serves you right!;
    ¿por quién me toma? what do you take me for?;
    toma y daca give and take;
    tomar las de Villadiego fam hightail it fam
    II v/i
    1 L.Am.
    drink
    2
    :
    tomar por la derecha take a right, turn right
    * * *
    tomar vt
    1) : to take
    tomé el libro: I took the book
    tomar un taxi: to take a taxi
    tomar una foto: to take a photo
    toma dos años: it takes two years
    tomaron medidas drásticas: they took drastic measures
    2) beber: to drink
    3) capturar: to capture, to seize
    4)
    tomar el sol : to sunbathe
    5)
    tomar tierra : to land
    tomar vi
    : to drink (alcohol)
    * * *
    tomar vb
    1. (en general) to take [pt. took; pp. taken]
    toma, es tuyo here, this is yours
    2. (comer, beber) to have
    ¿quieres tomar algo? would you like a drink?
    ¿me tomas por tonto? do you take me for a fool?

    Spanish-English dictionary > tomar

  • 12 carraca

    Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca

  • 13 round

    1. adjective
    1) (shaped like a circle or globe: a round hole; a round stone; This plate isn't quite round.) redondo
    2) (rather fat; plump: a round face.) redondo

    2. adverb
    1) (in the opposite direction: He turned round.) en sentido contrario
    2) (in a circle: They all stood round and listened; A wheel goes round; All (the) year round.) en círculo
    3) (from one person to another: They passed the letter round; The news went round.) de persona en persona
    4) (from place to place: We drove round for a while.) de un sitio a otro, por ahí
    5) (in circumference: The tree measured two metres round.) de circunferencia
    6) (to a particular place, usually a person's home: Are you coming round (to our house) tonight?) a casa

    3. preposition
    1) (on all sides of: There was a wall round the garden; He looked round the room.) alrededor (de), en torno (a)
    2) (passing all sides of (and returning to the starting-place): They ran round the tree.) alrededor (de), en torno (a)
    3) (changing direction at: He came round the corner.) a la vuelta (de)
    4) (in or to all parts of: The news spread all round the town.) por

    4. noun
    1) (a complete circuit: a round of drinks (= one for everyone present); a round of golf.) ronda, vuelta; recorrido
    2) (a regular journey one takes to do one's work: a postman's round.) recorrido
    3) (a burst of cheering, shooting etc: They gave him a round of applause; The soldier fired several rounds.) salva; tiro
    4) (a single bullet, shell etc: five hundred rounds of ammunition.) cartucho
    5) (a stage in a competition etc: The winners of the first round will go through to the next.) vuelta, asalto (boxeo)
    6) (a type of song sung by several singers singing the same tune starting in succession.) canon

    5. verb
    (to go round: The car rounded the corner.) girar, virar
    - roundly
    - roundness
    - rounds
    - all-round
    - all-rounder
    - roundabout

    6. adjective
    (not direct: a roundabout route.) indirecto
    - round-shouldered
    - round trip
    - all round
    - round about
    - round off
    - round on
    - round up

    round1 adj redondo
    round2 adv
    she looked round miró a su alrededor / miró hacia atrás
    round3 prep alrededor de

    round /rraun/ sustantivo masculino (Dep) round ' round' also found in these entries: Spanish: alrededor - asalto - asomar - batuta - billete - bordear - caballito - camilla - circular - dejarse - doblar - eliminatoria - energía - estar - foro - hacinarse - inversa - inverso - juntar - octava - octavo - pasarse - patearse - piña - por - reanimar - reanimarse - rebuscada - rebuscado - recorrer - redonda - redondear - redondez - redondo - rematar - remover - revés - rodear - ronda - sobremesa - soler - sortear - tartana - tiovivo - volver - volverse - vuelta - acorralar - aparecer - aplauso English: all-round - ask round - bend - bring round - circle - clip - clock - come round - corner - drop in - drop round - finger - flash - gather round - get around - get round - get round to - glance round - go round - hand round - look round - merry-go-round - pad - paper round - pass - pass round - rally - rally round - ring - round - round down - round off - round on - round robin - round up - round-shouldered - round-table meeting - round-the-clock - show round - spin - swap round - swing - tour - travel - turn round - twist round - wander - way - wheel - whip-round
    tr[raʊnd]
    1 redondo,-a
    1 (circle) círculo
    3 SMALLSPORT/SMALL (stage of competition) ronda; (boxing) asalto; (of golf) partido
    4 (of drinks) ronda
    6 (for gun) cartucho
    7 (of bread) rebanada
    2 (about) por ahí
    1 alrededor de
    have you lived round here long? ¿hace mucho que vives por aquí?
    1 doblar
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    all the year round durante todo el año
    round the clock día y noche, las veinticuatro horas
    round the corner a la vuelta de la esquina
    to have round shoulders tener las espaldas cargadas
    to go round dar vueltas
    round table mesa redonda
    round trip viaje nombre masculino de ida y vuelta
    round number número redondo
    round ['raʊnd] vt
    1) : redondear
    she rounded the edges: redondeó los bordes
    2) turn: doblar
    to round the corner: dar la vuelta a la esquina
    3)
    to round off : redondear (un número)
    4)
    to round offor to round out complete: rematar, terminar
    5)
    to round up gather: reunir
    round adj
    1) : redondo
    a round table: una mesa redonda
    in round numbers: en números redondos
    round shoulders: espaldas cargadas
    2)
    round trip : viaje m de ida y vuelta
    1) circle: círculo m
    2) series: serie f, sucesión f
    a round of talks: una ronda de negociaciones
    the daily round: la rutina cotidiana
    3) : asalto m (en boxeo), recorrido m (en golf), vuelta f (en varios juegos)
    4) : salva f (de aplausos)
    5)
    round of drinks : ronda f
    6)
    round of ammunition : disparo m, cartucho m
    7) rounds npl
    : recorridos mpl (de un cartero), rondas fpl (de un vigilante), visitas fpl (de un médico)
    to make the rounds: hacer visitas
    n.
    equilibrado (Vino) s.m.
    adj.
    redondo, -a adj.
    rollizo, -a adj.
    rotundo, -a adj.
    adv.
    alrededor adv.
    n.
    asalto s.m.
    círculo s.m.
    descarga s.f.
    redondo s.m.
    ronda s.f.
    rueda s.f.
    vuelta s.f.
    prep.
    alrededor de prep.
    v.
    redondear (MAT, INF) v.

    I raʊnd
    1)
    a) (circular, spherical) redondo
    b) ( not angular) < corner> curvo

    she has very round shoulders — es muy cargada de espaldas, es muy encorvada

    2) < number> redondo

    II
    1) c ( circle) círculo m, redondel m, redondela f (Andes)
    2) c
    a) ( series) serie f

    round of talksronda f de conversaciones

    b) ( burst)

    let's have a round of applause for... — un aplauso para...

    3) c (Sport, Games) (of tournament, quiz) vuelta f; (in boxing, wrestling) round m, asalto m; ( in golf) vuelta f, recorrido m; ( in showjumping) recorrido m; ( in card games) partida f
    4)
    a) ( of visits) (often pl)

    the doctor is off making his rounds o (BrE) is on his rounds — el doctor está haciendo visitas a domicilio or visitando pacientes

    we had to make o (BrE) do o go the rounds of all the relatives — tuvimos que ir de visita a casa de todos los parientes

    b) c ( of watchman) ronda f; (of postman, milkman) (BrE) recorrido m
    5) c ( of drinks) ronda f, vuelta f, tanda f (Col, Méx)

    this is my roundesta ronda or vuelta or (Col, Méx tb) tanda la pago yo

    6) c ( shot) disparo m; ( bullet) bala f
    7) c ( of bread) (BrE)

    a round of toastuna tostada or (Méx) un pan tostado

    8) c ( Mus) canon m

    III
    a) ( go around) \<\<corner\>\> doblar, dar* la vuelta a
    b) ( make round) \<\<edge\>\> redondear
    Phrasal Verbs:

    IV
    adverb (esp BrE)
    1)

    she spun round when she heard his voice — dio media vuelta al oír su voz; see also turn round

    c) ( on all sides) alrededor
    2)
    a) (from one place, person to another)

    the curator took us roundel conservador nos mostró or nos enseñó el museo (or la colección etc)

    b) (at, to different place)

    we're having friends round for a meal — hemos invitado a unos amigos a comer; see also call round

    c)

    all round — ( in every respect) en todos los sentidos; ( for everybody) a todos


    V
    preposition (esp BrE)
    1) ( encircling) alrededor de
    2)
    a) ( in the vicinity of) cerca de, en los alrededores de
    b) (within, through)
    [raʊnd] When round is an element in a phrasal verb, eg ask round, call round, rally round, look up the verb.
    1.
    ADJ
    (compar rounder) (superl roundest) (gen) redondo; [sum, number] redondo

    a round dozenuna docena redonda

    2.
    ADV

    there is a fence all round — está rodeado por un cercado

    it would be better all round if we didn't go (in every respect) sería mejor en todos los sentidos que no fuéramos; (for all concerned) sería mejor para todos que no fuéramos

    drinks all round! — ¡pago la ronda para todos!

    to ask sb round — invitar a algn a casa or a pasar (por casa)

    we were round at my sister's — estábamos en casa de mi hermana

    the wheels go round — las ruedas giran or dan vuelta

    it flew round and roundvoló dando vueltas

    the long way round — el camino más largo

    the other/wrong way round — al revés

    3. PREP
    1) (of place etc) alrededor de

    we were sitting round the table/fire — estábamos sentados alrededor de la mesa/en torno a la chimenea

    all the people round abouttoda la gente alrededor

    all round the house — (inside) por toda la casa; (outside) alrededor de toda la casa

    she's 36 inches round the busttiene 90 de busto or de pecho

    round the clock(=at any time) a todas horas, a cualquier hora; (=non-stop) permanentemente, día y noche, las 24 horas del día

    are you from round here? — ¿eres de por aquí?

    to look round the shop — echar una mirada por la tienda

    wear it round your neckllévalo en el cuello

    he sells them round the pubslos vende de bar en bar

    when you're round this waycuando pases por aquí

    a trip round the worldun viaje alrededor del mundo

    2) (esp Brit) (=approximately) (also: round about) alrededor de, más o menos

    round about £50 — alrededor de 50 libras, 50 libras más o menos

    somewhere round Derby — cerca de Derby

    3) (=using as theme)
    4. N
    1) (=circle) círculo m ; (=slice) tajada f, rodaja f

    a round of sandwiches(Brit) un sandwich

    a round of toastuna tostada

    2) [of postman, milkman etc] recorrido m ; [of watchman] ronda f

    the watchman was doing his round — el vigilante estaba de ronda

    the story is going the rounds that... — se dice or se rumorea que...

    she did or went or made the rounds of the agencies — visitó or recorrió todas las agencias

    the doctor's on his rounds — el médico está haciendo sus visitas

    3) (Boxing) asalto m, round m ; (Golf) partido m, recorrido m, vuelta f ; (Showjumping) recorrido m ; (Cards) (=game) partida f ; (in tournament) vuelta f

    to have a clear round — hacer un recorrido sin penalizaciones

    the first round of the electionsla primera vuelta de las elecciones

    4) [of drinks] ronda f

    whose round is it? — ¿a quién le toca (pagar)?

    it's my round — yo invito, me toca a mí

    round of ammunitioncartucho m, bala f, tiro m

    round of applausesalva f de aplausos

    let's have a round of applause for... — demos un fuerte aplauso a...

    round of shotsdescarga f

    5) (=series)
    6) (=routine)

    the daily round — la rutina cotidiana

    7)

    in the round — (Theat) circular, en redondo

    8) (Mus) canon m
    5. VT
    1) (=make round) [+ lips, edges] redondear
    2) (=go round) [+ corner] doblar, dar la vuelta a; (Naut) doblar
    6.
    CPD

    round arch Narco m de medio punto

    round dance Nbaile m en corro

    round robin N(=request) petición f firmada en rueda; (=protest) protesta f firmada en rueda

    Round Table N — (Hist) Mesa f Redonda

    round table N(=conference) mesa f redonda

    round trip Nviaje m de ida y vuelta

    round trip ticket(US) billete m de ida y vuelta

    * * *

    I [raʊnd]
    1)
    a) (circular, spherical) redondo
    b) ( not angular) < corner> curvo

    she has very round shoulders — es muy cargada de espaldas, es muy encorvada

    2) < number> redondo

    II
    1) c ( circle) círculo m, redondel m, redondela f (Andes)
    2) c
    a) ( series) serie f

    round of talksronda f de conversaciones

    b) ( burst)

    let's have a round of applause for... — un aplauso para...

    3) c (Sport, Games) (of tournament, quiz) vuelta f; (in boxing, wrestling) round m, asalto m; ( in golf) vuelta f, recorrido m; ( in showjumping) recorrido m; ( in card games) partida f
    4)
    a) ( of visits) (often pl)

    the doctor is off making his rounds o (BrE) is on his rounds — el doctor está haciendo visitas a domicilio or visitando pacientes

    we had to make o (BrE) do o go the rounds of all the relatives — tuvimos que ir de visita a casa de todos los parientes

    b) c ( of watchman) ronda f; (of postman, milkman) (BrE) recorrido m
    5) c ( of drinks) ronda f, vuelta f, tanda f (Col, Méx)

    this is my roundesta ronda or vuelta or (Col, Méx tb) tanda la pago yo

    6) c ( shot) disparo m; ( bullet) bala f
    7) c ( of bread) (BrE)

    a round of toastuna tostada or (Méx) un pan tostado

    8) c ( Mus) canon m

    III
    a) ( go around) \<\<corner\>\> doblar, dar* la vuelta a
    b) ( make round) \<\<edge\>\> redondear
    Phrasal Verbs:

    IV
    adverb (esp BrE)
    1)

    she spun round when she heard his voice — dio media vuelta al oír su voz; see also turn round

    c) ( on all sides) alrededor
    2)
    a) (from one place, person to another)

    the curator took us roundel conservador nos mostró or nos enseñó el museo (or la colección etc)

    b) (at, to different place)

    we're having friends round for a meal — hemos invitado a unos amigos a comer; see also call round

    c)

    all round — ( in every respect) en todos los sentidos; ( for everybody) a todos


    V
    preposition (esp BrE)
    1) ( encircling) alrededor de
    2)
    a) ( in the vicinity of) cerca de, en los alrededores de
    b) (within, through)

    English-spanish dictionary > round

  • 14 drink

    driŋk
    1. past tense - drank; verb
    1) (to swallow (a liquid): She drank a pint of water; He drank from a bottle.) beber, tomar
    2) (to take alcoholic liquids, especially in too great a quantity.) beber

    2. noun
    1) ((an act of drinking) a liquid suitable for swallowing: He had/took a drink of water; Lemonade is a refreshing drink.) bebida
    2) ((a glassful etc of) alcoholic liquor: He likes a drink when he returns home from work; Have we any drink in the house?) bebida, copa
    - drink to / drink to the health of
    - drink to / drink the health of
    - drink up

    drink1 n
    1. bebida
    can I have a drink? ¿puedo beber algo?
    2. trago
    drink2 vb beber
    can I have something to drink? ¿puedo beber algo?
    tr[drɪŋk]
    1 (gen, alcohol) bebida; (alcoholic drink) copa, trago; (soft drink) refresco
    let's go for a drink! ¡vamos a tomar algo!, ¡vamos a tomar una copa!
    would you like a drink? ¿quieres tomar algo?
    transitive verb (pt drank tr[draŋk], pp drunk tr[drʌŋk])
    1 (gen) beber, tomar
    what do you want to drink? ¿qué quieres beber?, ¿qué quieres tomar?
    1 beber
    don't drink and drive si bebes, no conduzcas
    1 familiar (the sea) el mar, la mar
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    to drink a toast to somebody brindar por alguien
    to drink like a fish beber como un cosaco, beber como una esponja
    to drink oneself into a stupor ponerse como una cuba, beber hasta perder el conocimiento
    to drink oneself to death matar a uno la bebida
    to drive somebody to drink empujar a alguien a la bebida
    to drink somebody under the table aguantar más bebiendo que alguien
    to drink to something/somebody brindar por algo/alguien
    drink ['drɪŋk] v, drank ['dræŋk] ; drunk ['drʌŋk] or drank ; drinking vt
    1) imbibe: beber, tomar
    2)
    to drink up absorb: absorber
    drink vi
    1) : beber
    2) : beber alcohol, tomar
    1) : bebida f
    2) : bebida f alcohólica
    n.
    beber s.m.
    bebida s.f.
    bebido s.m.
    trago s.m.
    trinquis s.m.
    v.
    (§ p.,p.p.: drank, drunk) = beber v.
    chupar v.
    copear v.
    drɪŋk
    I
    1) u
    a) ( any liquid) bebida f
    b) ( alcohol) bebida f

    to drive somebody/to take to drink — llevar a alguien/darse* a la bebida

    2) c
    a) (amount drunk, served, sold)

    have a drink of water/milk — bebe or (esp AmL) toma un poco de agua/leche

    b) ( alcoholic) copa f, trago m (fam)

    II
    1.
    (past drank; past p drunk) transitive verb beber, tomar (esp AmL)

    give me something to drinkdame algo de beber or (esp AmL) para tomar


    2.
    v refl

    3.
    vi
    1) ( swallow) beber, tomar (esp AmL)
    2)
    a) ( consume alcohol) beber, tomar (AmL)

    I don't drink — no bebo, no tomo (alcohol) (AmL)

    b) ( toast)
    Phrasal Verbs:
    [drɪŋk] (vb: pt drank) (pp drunk)
    1. N
    1) (=liquid to drink) bebida f

    there's food and drink in the kitchen — hay comida y bebidas en la cocina, hay cosas de comer y de beber en la cocina

    have you got drinks for the children? — ¿habéis traído algo para que beban los niños?

    cold drinks — (non-alcoholic) refrescos mpl

    to give sb a drink — darle algo de beber a algn

    can I have a drink? — ¿me podrías dar algo de beber or (LAm) tomar?

    hot drinks will be available — se servirá café y té

    meat 1., 1), soft 2.
    2) (=glass of alcohol) copa f, trago m

    to go (out) for a drink — salir a tomar algo, salir a tomar una copa

    to have a drink — tomar algo

    drive 2., 7)
    3) (=alcoholic liquor) alcohol m, bebida f

    he's given up drink — ha dejado de beber, ha dejado el alcohol or la bebida

    he has a drink problemtiene problemas con el alcohol or la bebida

    to take to drink — darse a la bebida

    worse 1.
    4)

    the drink *(=the water) (gen) el agua; (=sea) el mar

    2.
    VT beber, tomar (esp LAm)

    would you like something to drink? — ¿quieres tomar algo?

    in the end he drank himself to deathal final la bebida lo llevó a la tumba

    this coffee isn't fit to drink — este café no se puede beber

    to drink sb's healthbrindar por la salud de algn

    we drank ourselves into a stupor — bebimos hasta perder el sentido

    to drink sb under the table *darle cien vueltas a algn bebiendo

    to drink a toast to sth/sb — brindar por algo/algn

    3. VI
    1) (=imbibe liquid) beber

    to drink from the bottle — beber de la botella

    to drink out of paper cups — beber en vasos de plástico

    2) (=imbibe alcohol) beber, tomar (LAm)

    he doesn't drink — no bebe (alcohol), no toma (alcohol) (esp LAm)

    don't drink and drive — si bebes, no conduzcas

    he drinks like a fishbebe como una esponja

    to drink to sth/sb — brindar por algo/algn

    4.
    CPD

    drink driver N(Brit) conductor(a) m / f en estado de embriaguez

    to have a drink problem — tener un problema con la bebida

    drinks cabinet Nmueble m bar

    * * *
    [drɪŋk]
    I
    1) u
    a) ( any liquid) bebida f
    b) ( alcohol) bebida f

    to drive somebody/to take to drink — llevar a alguien/darse* a la bebida

    2) c
    a) (amount drunk, served, sold)

    have a drink of water/milk — bebe or (esp AmL) toma un poco de agua/leche

    b) ( alcoholic) copa f, trago m (fam)

    II
    1.
    (past drank; past p drunk) transitive verb beber, tomar (esp AmL)

    give me something to drinkdame algo de beber or (esp AmL) para tomar


    2.
    v refl

    3.
    vi
    1) ( swallow) beber, tomar (esp AmL)
    2)
    a) ( consume alcohol) beber, tomar (AmL)

    I don't drink — no bebo, no tomo (alcohol) (AmL)

    b) ( toast)
    Phrasal Verbs:

    English-spanish dictionary > drink

  • 15 rather

    1) (to a certain extent; slightly; a little: He's rather nice; That's a rather silly question / rather a silly question; I've eaten rather more than I should have.) bastante; más bien, un tanto, un poco, algo
    2) (more willingly; preferably: I'd rather do it now than later; Can we do it now rather than tomorrow?; I'd rather not do it at all; I would/had rather you didn't do that; Wouldn't you rather have this one?; I'd resign rather than do that.) antes que, mejor... que...
    3) (more exactly; more correctly: He agreed, or rather he didn't disagree; One could say he was foolish rather than wicked.) más bien, para ser más precisos
    rather adv bastante / algo
    it's rather expensive, is there nothing cheaper? es bastante caro, ¿no hay nada más barato?
    tr['rɑːðəSMALLr/SMALL]
    1 (a little) algo; (fairly) bastante; (very) muy
    would you rather stay in? ¿preferirías quedarte en casa?
    rather than put my foot in it, I said nothing antes que meter la pata, preferí no decir nada
    3 (more precisely) o mejor dicho; (not) y no
    there was a river, or rather a stream había un río, o mejor dicho un arroyo
    rather ['ræðər, 'rʌ-, 'rɑ-] adv
    she would rather stay in the house: preferiría quedarse en casa
    I'd rather not: mejor que no
    my father, or rather my stepfather: mi padre, o mejor dicho mi padrastro
    3) instead: sino que, más que, al contrario
    I'm not pleased; rather I'm disappointed: no estoy satisfecho, sino desilusionado
    4) somewhat: algo, un tanto
    rather strange: un poco extraño
    5) quite: bastante
    rather difficult: bastante difícil
    adv.
    algo adv.
    bastante adv.
    mejor adv.
    mejor dicho adv.
    mucho adv.
    muy adv.
    más adv.
    más bien adv.
    por el contrario adv.
    primero adv.
    sino adv.
    un poco adv.
    interj.
    ya lo creo interj.
    'ræðər, 'rɑːðə(r)
    1)

    we're acquaintances rather than friends — somos conocidos, más que amigos

    she has a shop, or rather a stall — tiene una tienda, o mejor dicho un puesto

    2) ( fairly) bastante; ( somewhat) algo, un poco

    I rather think that... — me da la impresión or tengo la sensación de que...

    ['rɑːðǝ(r)]
    1. ADV

    we decided to camp, rather than stay at a hotel — decidimos acampar, en lugar de quedarnos en un hotel

    "would you like a sweet?" - "I'd rather have an apple" — -¿quieres un caramelo? -preferiría una manzana

    would you rather stay here? — ¿prefieres quedarte?

    anything rather than that! — hum ¡cualquier cosa menos eso!

    I'd rather notprefiero no hacerlo

    "I'm going to have it out with the boss" - "rather you than me!" — -voy a planteárselo al jefe -¡allá tú!

    2) (=somewhat) algo, un poco

    he looks rather like his mother — se parece un poco a su madre

    I feel rather more happy today — hoy me siento algo más contento

    I rather suspected as much — me lo sospechaba

    I rather think he won't come — me inclino a creer que no vendrá

    that is rather too dear — es algo caro (para mí etc)

    3) (=quite) bastante

    it's a rather difficult task, it's rather a difficult task — es una tarea bastante difícil

    "isn't she pretty?" - "yes, she is rather" — -¿es guapa, eh? -sí, bastante

    "are you keen to go?" - "yes, I am rather" — -¿tienes ganas de ir? -sí que quiero

    there's rather a lothay bastante

    £20! that's rather a lot! — ¡20 libras! ¡es bastante caro!

    it's rather a pityes una pena or lástima

    4) (=more accurately)

    rather it is a matter of money — antes es cuestión de dinero, es al contrario or más bien cuestión de dinero

    or rather — o mejor dicho, es decir

    a car, or rather an old banger — un coche, o mejor dicho, un trasto viejo

    2.
    EXCL ¡ya lo creo!, ¡cómo no! (LAm)

    "would you like some?" - "rather!" — ¿quieres algo de esto? - ¡ya lo creo! or ¡por supuesto!

    * * *
    ['ræðər, 'rɑːðə(r)]
    1)

    we're acquaintances rather than friends — somos conocidos, más que amigos

    she has a shop, or rather a stall — tiene una tienda, o mejor dicho un puesto

    2) ( fairly) bastante; ( somewhat) algo, un poco

    I rather think that... — me da la impresión or tengo la sensación de que...

    English-spanish dictionary > rather

  • 16 take on

    1) (to agree to do (work etc); to undertake: He took on the job.) aceptar
    2) (to employ: They are taking on five hundred more men at the factory.) contratar
    3) ((with at) to challenge (someone) to a game etc: I'll take you on at tennis.) desafiar; jugar contra
    4) (to get; to assume: His writing took on a completely new meaning.) tomar, asumir
    5) (to allow (passengers) to get on or in: The bus only stops here to take on passengers.) recoger
    6) (to be upset: Don't take on so!) tomárselo mal; alterarse
    1) tackle: abordar, emprender (problemas, etc.)
    2) accept: aceptar, encargarse de, asumir (una responsabilidad)
    3) contract: contratar (trabajadores)
    4) assume: adoptar, asumir, adquirir
    the neighborhood took on a dingy look: el barrio asumió una apariencia deprimente
    v.
    embocar v.
    tomar v.
    1) v + o + adv, v + adv + o
    a) ( employ) \<\<staff\>\> contratar, tomar (esp AmL)
    b) ( undertake) \<\<work\>\> encargarse* de, hacerse* cargo de; \<\<responsibility/role\>\> asumir; \<\<client/patient\>\> aceptar, tomar

    she takes on too much — se echa demasiado encima, se carga de responsabilidades

    c) ( tackle) \<\<opponent\>\> enfrentarse a, aceptar el reto de; \<\<problem/issue\>\> abordar
    2) v + adv + o ( assume) \<\<expression\>\> adoptar; \<\<appearance\>\> adquirir*, asumir
    1. VT + ADV
    1) [+ work] aceptar, encargarse de; [+ responsibility, risk] asumir; [+ bet, challenge] aceptar; [+ challenger] enfrentarse a, aceptar el reto de

    when she invited Hayley to come and stay for a week she took on more than she bargained for — cuando invitó a Hayley a quedarse una semana, no sabía lo que le esperaba

    2) [+ worker] contratar; [+ passengers] recoger; [+ cargo] cargar
    3) (=assume) [+ form, qualities] asumir
    2. VI + ADV
    1)
    * (=become upset)

    don't take on so! — ¡no te pongas así!, ¡no te agites!

    2) (=become popular) [fashion] hacerse muy popular; [song] hacerse muy popular, ponerse de moda
    * * *
    1) v + o + adv, v + adv + o
    a) ( employ) \<\<staff\>\> contratar, tomar (esp AmL)
    b) ( undertake) \<\<work\>\> encargarse* de, hacerse* cargo de; \<\<responsibility/role\>\> asumir; \<\<client/patient\>\> aceptar, tomar

    she takes on too much — se echa demasiado encima, se carga de responsabilidades

    c) ( tackle) \<\<opponent\>\> enfrentarse a, aceptar el reto de; \<\<problem/issue\>\> abordar
    2) v + adv + o ( assume) \<\<expression\>\> adoptar; \<\<appearance\>\> adquirir*, asumir

    English-spanish dictionary > take on

См. также в других словарях:

  • Anexo:Episodios de El Chavo (serie animada) — La siguiente es una lista de capítulos de la serie animada El Chavo, que empezó a emitirse el 21 de octubre de 2006. Hasta el 2 de junio de 2011 se han emitido 4 temporadas y 100 episodios de esta serie. Contenido 1 Temporadas 2 Episodios 2.1… …   Wikipedia Español

  • Fondo de Bikini — Saltar a navegación, búsqueda Fondo de Bikini (City of Bikini Bottom, en ingles) es una ciudad ficticia de la serie animada Bob Esponja de Nickelodeon. Localizada en el fondo del Océano Pacífico, ahí es donde viven los habitantes de la serie y… …   Wikipedia Español

  • Palestina en tiempos de Jesús — Jesús de Nazaret o Jesucristo (izquierda), realiza uno de los milagros que le atribuye la Biblia, La Curación del Ciego. Pintura realizada por El Greco, 1567 1570. Palestina en tiempos de Jesús es un tema de estudio de la arqueología bíblica muy… …   Wikipedia Español

  • Pedro Venegas de los Ríos — Saltar a navegación, búsqueda Funcionario indiano, nacido en Córdoba, España, en 1524. Fue hijo de Alonso de los Ríos y Constanza Venegas. Llegó a Nicaragua en 1548 y fue Tesorero de esa provincia. En 1566 fue nombrado por la Audiencia de Panamá… …   Wikipedia Español

  • Turichiquí — fue un rey indígena de Costa Rica, perteneciente a la etnia huetar. Posiblemente fue vasallo del rey Fernando Correque. Turichiquí, que residía en el valle de Ujarrás, fue el principal caudillo de un gran movimiento de resistencia indígena contra …   Wikipedia Español

  • HACER — (Del lat. facere.) ► verbo transitivo 1 Producir de la nada: ■ Dios hizo al hombre a su imagen y semejanza. SINÓNIMO crear 2 Fabricar, realizar una cosa dándole determinada forma o cualidad: ■ esta empresa hace automóviles; le hacen los trajes a… …   Enciclopedia Universal

  • hacer — (Del lat. facere.) ► verbo transitivo 1 Producir de la nada: ■ Dios hizo al hombre a su imagen y semejanza. SINÓNIMO crear 2 Fabricar, realizar una cosa dándole determinada forma o cualidad: ■ esta empresa hace automóviles; le hacen los trajes a… …   Enciclopedia Universal

  • Anastasio I (Bizancio) — Saltar a navegación, búsqueda Anastasio I Emperador del Imperio Bizantino Flavio Anastasio Reinado 11 …   Wikipedia Español

  • Prostitución — Se aprecia a una prostituta denominada escort La prostitución se define como el acto de participar en actividades sexuales a cambio de dinero o bienes. Aunque esta actividad es llevada a cabo por miembros de ambos sexos, es más a menudo por las… …   Wikipedia Español

  • Fredegunda — (Montdidier, Picardía, c. 545 París, 597) fue reina Franca de Neustria. Tercera mujer de Chilperico I, conspiró contra Audovera y Galsuinda. Su vida transcurrió entre una serie de asesinatos y guerras contra la reina Brunegilda …   Wikipedia Español

  • Toledo — Toledo …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»